Central Taxes: కేంద్ర ప్ర‌భుత్వం కీల‌క నిర్ణ‌యం.. ఇక‌పై రాష్ట్రాల‌కు ప‌న్ను వాటా త‌గ్గింపు?

Central Taxes: ఎన్నికల్లో గెలవడానికి ప్రతి రాజకీయ పార్టీ సంక్షేమ పథకాలు అంటూ ఓటర్లను ప్రలోభపెట్టేందుకు ప్రయత్నిస్తుంది. అది కేంద్ర ప్రభుత్వాలైనా, రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలైనా. ఇప్పుడు అధికారాన్ని చేజిక్కించుకోవడానికి ప్రతి పార్టీ ‘రేవారి బాట’ను అనుసరించింది. అయితే ఇప్పుడు దీన్ని నియంత్రించాలని కేంద్ర ప్రభుత్వం యోచిస్తోంది. మీడియా కథనాల ప్రకారం.. కేంద్ర పన్నులో (Central Taxes) రాష్ట్రాల వాటాను తగ్గించాలని మోడీ ప్రభుత్వం పరిశీలిస్తోంది.

రాయిటర్స్ నివేదికలో మూలాలను ఉటంకిస్తూ.. కేంద్ర ప్రభుత్వం సెంట్రల్ టాక్స్‌లో రాష్ట్రాల వాటాను 1 నుండి 2 శాతం తగ్గించవచ్చని చెప్పబడింది. ప్రస్తుతం కేంద్ర పన్నుల్లో రాష్ట్రాల వాటా 41 శాతం. దీన్ని 40 శాతానికి తగ్గించాలని ఫైనాన్స్ కమిషన్ సిఫారసు చేయవచ్చు. ఫైనాన్స్ కమిషన్ చైర్మన్ అరవింద్ పనగారియా తన నివేదికను అక్టోబర్ 31, 2025 నాటికి ప్రభుత్వానికి సమర్పించనున్నారు. 2026-27లో అమలు చేయవచ్చు.

ఈ ప్రతిపాదనను మార్చిలోగా మోదీ కేబినెట్ ఆమోదించవచ్చు. ఆ తర్వాత ఫైనాన్స్ కమిషన్‌కు పంపుతారు. కేంద్రం తీసుకున్న ఈ చర్య వల్ల రాష్ట్రాలు దాదాపు రూ.35,000 కోట్ల మేర నష్టం వాటిల్లవచ్చు. ఎందుకంటే కేంద్రంలో బీజేపీ ప్రభుత్వం అధికారంలోకి వచ్చినప్పటి నుంచి రాష్ట్రాలు పన్నుల ద్వారా భారీగా ఆదాయం పొందుతున్నాయి. అన్ని రాష్ట్రాలు ప్రత్యేక రాష్ట్ర పన్నులను వసూలు చేస్తాయి. కేంద్ర పన్ను నుండి వాటాను కూడా పొందుతాయి.

రాష్ట్రాల వాటా రెండింతలు పెరిగింది

1980లో కేంద్ర పన్నులో రాష్ట్రాల వాటా 20 శాతం ఉండగా, ఆర్థిక మందగమనం, వ్యయం కారణంగా రాష్ట్రాల వాటా 41 శాతానికి చేరుకుంది. అయితే, జూలై 2017లో జిఎస్‌టి అమలులోకి వచ్చిన తర్వాత రాబడిని పెంచుకునే రాష్ట్రాల సామర్థ్యం పరిమితమైంది. కరోనా మహమ్మారి తర్వాత కేంద్రం కూడా సెస్, సర్‌ఛార్జ్‌లను పెంచింది. ఇంతకుముందు ఈ స్థూల పన్ను ఆదాయం 9 నుంచి 12 శాతం ఉండగా, అది 15 శాతానికి పెరిగింది.

Also Read: PAK vs BAN: పాకిస్థాన్‌కు తీవ్ర అవ‌మానం.. ఛాంపియ‌న్స్ ట్రోఫీ నుంచి ఔట్‌!

ఆర్థిక వ్యవస్థలో రాష్ట్రాల వాటా 60%

నివేదిక ప్రకారం.. 2024-25లో కేంద్ర ఆర్థిక లోటు జిడిపిలో 4.8 శాతంగా అంచనా వేయబడింది. అదే సమయంలో దేశ ఆర్థిక వ్యవస్థ గురించి చెప్పాలంటే కేంద్రం చేసే మొత్తం వ్యయంలో రాష్ట్రాల వాటా 60 శాతం. రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు ఆరోగ్యం, విద్య, సామాజిక మౌలిక సదుపాయాలపై అత్యధికంగా ఖర్చు చేస్తున్నాయి.

మూలాధారాలను విశ్వసిస్తే.. కేంద్ర పన్ను తగ్గింపుతో పాటు, రాష్ట్ర పన్ను ఆదాయంలో లోటును భర్తీ చేయడానికి రాష్ట్రాలకు ఇచ్చే కేంద్ర గ్రాంట్‌పై కూడా కొన్ని షరతులు విధించవచ్చు. దీని కారణంగా ఆ షరతులను నెరవేర్చిన తర్వాత మాత్రమే, రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు ఉచిత సంక్షేమ పథకాలను అందించడానికి అర్హులు. ఇదే జరిగితే ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీకి, బీజేపీకి అతిపెద్ద దెబ్బ తగులుతుంది. ఎందుకంటే రెండు పార్టీలు ప్రభుత్వంపై గరిష్ట భారం వేసే ఇలాంటి పథకాలను అమలు చేస్తున్నాయి. ఉచిత విద్యుత్, నీరు, రేషన్ లేదా మహిళలకు ప్రతినెలా రూ.2500 ఇస్తున్నారు.