Mahatma Gandhi: భారతీయ కరెన్సీపై గాంధీజీ ఫోటో ఎందుకు? ఆర్బీఐ చెప్పిన కారణం ఇదే!

Mahatma Gandhi: ప్రతి భారతీయ రూపాయి నోటుపై మీరు గాంధీజీ (Mahatma Gandhi) ఫోటోను ఖచ్చితంగా చూసి ఉంటారు. అయితే దేశంలో భగత్ సింగ్, సుభాష్ చంద్రబోస్, సర్దార్ పటేల్, సరోజినీ నాయుడు, జవహర్‌లాల్ నెహ్రూ వంటి అనేకమంది మహనీయులు ఉన్నప్పటికీ.. భారతీయ కరెన్సీపై కేవలం జాతిపిత మహాత్మా గాంధీ ఫోటోనే ఎందుకు ఉంటుందో మీరు ఎప్పుడైనా ఆలోచించారా? మరే ఇతర స్వాతంత్య్ర‌ సమరయోధుడికి, కవికి లేదా నాయకుడికి భారతీయ రూపాయిపై ఎందుకు చోటు దక్కలేదు? దీనికి సమాధానం భారతీయ రిజర్వ్ బ్యాంక్ (RBI) స్వయంగా ఇచ్చింది.

ఆర్బీఐ కారణం ఏంటి?

ఆర్బీఐ ప్రకారం.. భారతీయ రూపాయిపై ఏదైనా గొప్ప పురుషుడి లేదా మహిళ ఫోటోను ముద్రించే ముందు అనేక పేర్లపై చర్చ జరిగింది. ఈ చర్చలో రవీంద్రనాథ్ ఠాగూర్, మదర్ థెరిసా వంటి గొప్ప వ్యక్తుల పేర్లు కూడా ఉన్నాయి. అయితే చాలా ఆలోచనల తర్వాత మహాత్మా గాంధీ పేరుపైనే ఏకాభిప్రాయం కుదిరింది. ఆ తర్వాతే గాంధీజీ ఫోటోను భారతీయ నోట్లపై ముద్రించాలని నిర్ణయించారు.

భారతీయ రిజర్వ్ బ్యాంక్ పనితీరు, పాత్రపై రూపొందించిన ఒక డాక్యుమెంటరీలో ఈ సమాచారం వెల్లడైంది. అంతేకాకుండా కరెన్సీపై ఒక ప్రసిద్ధ వ్యక్తి ఫోటోను ఎందుకు ముద్రిస్తారు అనే దాని గురించి కూడా ఈ డాక్యుమెంటరీలో వివరించబడింది. దీని ప్రధాన ఉద్దేశం ఏంటంటే.. నోటును గుర్తించడం సులభతరం అవుతుంది.

Also Read: Shubman Gill: శుభ్‌మన్ గిల్ గాయం.. టెస్ట్ మ్యాచ్ నుండి అవుట్, పంత్‌కి కెప్టెన్సీ!

స్వాతంత్య్రం ముందు నోట్లపై ఎవరి బొమ్మ ఉండేది?

స్వాతంత్య్రానికి ముందు భారతీయ నోట్లపై బ్రిటిష్ పాలకులు వివిధ రకాల చిత్రాలను ముద్రించేవారు. ఇందులో వలస చిహ్నాలు, పులి, జింక వంటి జంతువుల చిత్రాలు ఉండేవి. కొన్ని నోట్లపై అలంకరించిన ఏనుగులు, బ్రిటిష్ రాజుల చిత్రాలు కూడా ఉండేవి. 1947 తర్వాత భారతీయ కరెన్సీ రూపం నెమ్మదిగా మారడం ప్రారంభించింది. అశోక స్తంభంలోని సింహాల చిహ్నం, ప్రసిద్ధ భారతీయ స్థలాల చిత్రాలను ఉపయోగించడం జరిగింది. ఆ తర్వాత భారతదేశం అభివృద్ధి చెందుతున్న కొద్దీ నోట్లపై విజ్ఞాన శాస్త్రం, వ్యవసాయం వంటి విజయాలను (ఉదాహరణకు ఆర్యభట్ట ఉపగ్రహం, రైతుల చిత్రాలు) కూడా చూపించడం జరిగింది.

గాంధీజీ ఫోటోను తొలిసారిగా ఎప్పుడు ముద్రించారు?

గాంధీజీ ఫోటోను తొలిసారిగా 1969లో రూపాయిపై ముద్రించారు. ఆర్బీఐ వెబ్‌సైట్‌లో ఇచ్చిన సమాచారం ప్రకారం.. మహాత్మా గాంధీ చిత్రం మొట్టమొదటగా 1969లో 100 రూపాయల స్మారక నోటుపై కనిపించింది. ఈ నోటును ఆయన జన్మ శతాబ్ది సందర్భంగా విడుదల చేశారు. ఈ నోటుపై సేవాగ్రామ్ ఆశ్రమం చిత్రం కూడా ఉంది.

1987 సంవత్సరం నుండి ఆయన చిత్రం క్రమం తప్పకుండా నోట్లపై రావడం ప్రారంభమైంది. ఆ సంవత్సరంలోనే 500 రూపాయల నోట్లపై గాంధీజీ ఫోటో ముద్రించబడింది. 1996లో ఆర్బీఐ మహాత్మా గాంధీ సిరీస్‌ను ప్రవేశపెట్టింది. ఇందులో మెరుగైన భద్రతా ఫీచర్లు ఉండేవి. ఇవి అధునాతన ప్రింటింగ్ టెక్నాలజీ ద్వారా సాధ్యమయ్యాయి.