Gold: బంగారం ఎందుకు తుప్పు ప‌ట్ట‌దు.. కార‌ణమిదేనా?

Gold: సాధారణంగా వస్తువులు కాలక్రమేణా పాడైపోతాయి. కానీ బంగారం విషయానికి వస్తే దానిని పెట్టుబడికి మించి పరిగణిస్తారు. భారతదేశంలో బంగారు (Gold) ఆభరణాల పట్ల ప్రజలకు విపరీతమైన క్రేజ్ ఉంది. పెళ్లిళ్లు, పండుగల సమయంలో బంగారం కొనుగోలు చేయడం అనాదిగా వస్తున్న సంప్రదాయం.

ఇక్కడ ప్రజలు తరతరాలుగా బంగారం పోగుచేసుకుంటూ ఉంటారు. ఆర్థిక అనిశ్చితి, మార్కెట్ అస్థిరత ఉన్నప్పటికీ దీని విలువ నిలకడగా ఉంటుంది. కాబట్టి ఇది సురక్షితమైన పెట్టుబడిగా పరిగణించబడుతుంది. అయితే కొంతమందికి ఎక్కువ కాలం ఉపయోగించకుండా ఉంచిన బంగారం తుప్పు పడుతుందేమో, పాడైపోతుందేమో లేదా అరిగిపోతుందేమో అనే భయం కూడా ఉంటుంది.

తుప్పు అంటే ఏమిటి?

తుప్పు (Rust) అనేది ప్రధానంగా ఐరన్ ఆక్సైడ్. తుప్పు కేవలం ఇనుము, ఇనుము మిశ్రమంతో తయారైన వస్తువులపై మాత్రమే పడుతుంది. తేమ, ఆక్సిజన్‌తో ఇనుము రసాయనిక చర్య జరపడం వలన ముదురు ఎరుపు రంగులో ఒక పొర ఏర్పడుతుంది. దానినే మనం తుప్పు అని అంటాము. సైన్స్ భాషలో చెప్పాలంటే ఇది ఒక ప్రక్రియ. దీనిలో ఒక లోహం ఉపరితలం ఆక్సీకరణం చెంది ఆక్సైడ్‌గా మారుతుంది. ఉదాహరణకు, ఇనుము ఆక్సిజన్‌తో కలిసి ఫెర్రిక్ ఆక్సైడ్ (Fe 2 O3)ను ఏర్పరుస్తుంది. సరైన నిర్వహణ లేకపోతే లోహాలు పాడైపోవడం మొదలవుతుంది. చాలావరకు నట్లు, బోల్టులు, ఫ్యాన్లు, సైకిల్ చైన్లు, ఆటోమొబైల్ భాగాలలో ఇనుప మిశ్రమాన్ని ఉపయోగిస్తారు. కాబట్టి వాటిని తుప్పు నుండి రక్షించడానికి ఎప్పటికప్పుడు పెయింటింగ్, ఆయిలింగ్, గ్రీసింగ్ చేయాల్సిన అవసరం ఉంటుంది.

Also Read: GST 2.0 : GST తగ్గడంతో రోజుకు 277 మెర్సిడెస్ బెంజ్ కార్ల అమ్మకం

బంగారం తుప్పు పడుతుందా?

బంగారాన్ని తక్కువ ఉష్ణోగ్రత వద్ద కరిగించి ఆభరణాలు తయారు చేస్తారు. బంగారం సాధారణ ఆమ్లాలతో కలిసి చర్య జరపదు. ఇది కేవలం ఆక్వా రెజియా (నైట్రిక్ ఆమ్లం- హైడ్రోక్లోరిక్ ఆమ్లం మిశ్రమం) అనే ఆమ్లంలో మాత్రమే కరుగుతుంది. భారతీయ ప్రమాణాల సంస్థ (BIS) అధికారులు బంగారం ఎప్పుడూ తుప్పు పట్టదని చెబుతున్నారు. అదే వెండి విషయానికొస్తే ఇది గాలిలో ఉండే సల్ఫర్‌తో కొద్దిగా చర్య జరుపుతుంది.

ఇక ఇత్తడి (Brass) గురించి మాట్లాడితే.. ఇది జింక్, రాగి మిశ్రమం. ఇత్తడికి తుప్పు పట్టదు. కానీ క్రమంగా క్షీణత చెందుతుంది. చాలామంది శిల్పకారులు విగ్రహాలు తయారు చేయడానికి ఇత్తడిని ఉపయోగిస్తారు. ఎందుకంటే ఇందులో జింక్ అధిక మొత్తంలో ఉండటం వలన దాని బలం పెరుగుతుంది. అయితే రాగి కారణంగా ఇది ముదురు రంగులో కనిపిస్తుంది. వాతావరణంలో మార్పుల ప్రభావం ఇత్తడిలో ఉన్న జింక్‌పై పడుతుంది. ఇది అనేక రసాయన చర్యలకు లోనవుతుంది. కానీ రాగికి తుప్పు పట్టదు. సంవత్సరాల తరబడి ఉపయోగించిన తర్వాత కూడా రాగిపై మచ్చలు మాత్రమే కనిపిస్తాయి. రాగి అత్యంత బలమైన ఆమ్లాలతో కూడా చర్య జరపదు.

ఎందుకు తుప్పు పట్టదు?

తక్కువ స్వచ్ఛత గల 14 క్యారెట్ల బంగారం సహా ఏ బంగారు ఆభరణానికి కూడా తుప్పు పట్టదు. ఆభరణాలు పాతబడవచ్చు. కానీ వాటికి తుప్పు పట్టే ప్రమాదం లేదు. ఎక్కువ కాలం ఉపయోగించకుండా ఉంచిన బంగారు ఆభరణాలపై పసుపు-ఆకుపచ్చ రంగులో ఒక పొర పేరుకుపోవచ్చు. కానీ అది తుప్పు కాదు. శతాబ్దాలుగా మట్టి కింద పాతిపెట్టిన బంగారు ఆభరణాలు, నాణేలు కూడా తుప్పు పట్టవు. బంగారు పరమాణువులు చాలా స్థిరంగా ఉంటాయి. అందుకే స్వచ్ఛమైన బంగారం రసాయన నిర్మాణం గాలి, నీరు, అధిక ఉష్ణోగ్రతలలో కూడా మారదు. ఈ స్థిరత్వం కారణంగానే బంగారాన్ని ఎలక్ట్రానిక్ పరికరాలలో ముఖ్యంగా సర్క్యూట్ బోర్డులలో ఉపయోగిస్తారు.