TDP Foundation Day: 41 ఏళ్ల టీడీపీ ప్రస్థానం, NTR టు CBN

Telugu Desam Party (TDP) Foundation Day : హైదరాబాద్ నడిబొడ్డున 1982 మార్చి 29న తెలుగుదేశం పార్టీ పురుడుపోసుకుంది. తెలుగోడి ఆత్మగౌరవ కోసం పుట్టింది. ఓ ప్రభంజనంలా తెలుగువాడిని తట్టింది. బడుగు, బలహీన వర్గాలు పక్షాన నిలిచింది. సరికొత్త రాజకీయాన్ని పరిచయం చేసింది. 1982 మార్చి 29న అన్న ఎన్టీఆర్ హైదరాబాద్‌లోని న్యూ ఎమ్మెల్యే క్వార్టర్స్‌‌లో తెలుగుదేశం పిలుస్తోంది రా.. కదలిరా..! అంటూ పిలుపునిచ్చిన ఈ రోజు అది. సుధీర్ఘ ప్రయాణంలో ఎన్నో ఒడిదుడుకులు, మరెన్నో విజయాలు దాటుకుని ప్రస్తానాన్ని కొనసాగిస్తుంది.

తెలుగు దేశం ఆవిర్భవించిన 9 నెలలకే 1983 ఎన్నికల్లో ఘన విజయం సాధించింది. ఎన్టీఆర్‌ హయాంలో 1983, 1985, 1989, 1994లలో శాసనసభకు ఎన్నికలు జరగ్గా 3 సార్లు టీడీపీ ఘన విజయం సాధించింది. గెలిచిన 3 సార్లూ 200కిపైగా స్థానాలు దక్కించుకుంది. 1984, 1991 లోక్‌సభ ఎన్నికల్లో అత్యధిక స్థానాలనూ దక్కించుకుంది. 1994 శాసనసభ ఎన్నికల్లో ఘన విజయం తర్వాత.. పార్టీలో అంతర్గత పరిణామాలతో ముఖ్యమంత్రిగా 1995 సెప్టెంబరు 1న చంద్రబాబు బాధ్యతలు చేపట్టారు. పార్టీ అధ్యక్షుడిగా పట్టు సాధించారు. తర్వాత జాతీయ రాజకీయాల్లో క్రియాశీలకంగా మారారు. టీడీపీ ఎంపీ బాలయోగి లోక్‌సభ స్పీకర్‌గా ఎన్నికయ్యారు. రాష్ట్రపతిగా అబ్దుల్‌ కలాం ఎంపిక వంటి సందర్భాల్లో టీడీపీది కీలకం.

1999లో శాసనభ ఎన్నికల్లో 180 స్థానాలు గెలుచుకుని చంద్రబాబు రెండోసారి ముఖ్యమంత్రయ్యారు. 2004, 2009లో మాత్రం టీడీపీకి ఓటమి తప్పలేదు. ఆ తర్వాత రాష్ట్ర విభజన జరిగింది.2014లో శాసనసభ, లోక్‌సభ ఎన్నికల్లో టీడీపీ తిరిగి అధికారంలోకి వచ్చింది. చంద్రబాబు మూడోసారి ముఖ్యమంత్రయ్యారు. 2019 ఎన్నికల్లో టీడీపీ అధికారం కోల్పోయింది. ప్రధాన ప్రతిపక్షంగా కొనసాగుతోంది. మొత్తంగా తెలుగు దేశం ఉమ్మడి ఆంధ్రప్రదేశ్‌లో 16 సంవత్సరాలు, రాష్ట్ర విభజన తర్వాత ఆంధ్రప్రదేశ్‌లో ఐదేళ్లు వెరసి 21 సంవత్సరాలు అధికారంలో 20ఏళ్లపాటు ప్రధాన ప్రతిపక్షంగా ఉంది.

1982లో ఆంధ్రప్రదేశ్‌లో రాజకీయ తెరపైకి వచ్చింది. తెలుగు సినిమా దిగ్గజం ఎన్‌టి రామారావు అలియాస్ ఎన్‌టిఆర్ చేత స్థాపించబడింది. 1956లో రాష్ట్రం ఏర్పాటైనప్పటి నుంచి ఆంధ్రాకి నాయకత్వం వహించింది కాంగ్రెస్ ప్రభుత్వాలే. 1983లో అసెంబ్లీ ఎన్నికలకు ముందు, రథయాత్రను ప్రచార సాధనంగా ఉపయోగించిన మొదటి రాజకీయ నాయకులలో ఎన్టీఆర్ . ప్రజలతో మమేకమయ్యేందుకు రాష్ట్రమంతటా పర్యటించారు. అది పనిచేసింది. రాష్ట్రంలోని 294 సీట్లలో 201 (290 స్థానాల్లో పోటీ చేసింది) గెలుచుకుని టీడీపీ అధికారంలోకి వచ్చింది. కాంగ్రెస్‌ సంఖ్య 60కి పడిపోయింది.ఆయన పార్టీ ప్రారంభించిన తొమ్మిది నెలల తర్వాత ఎన్టీఆర్ ముఖ్యమంత్రిగా బాధ్యతలు చేపట్టారు.టీడీపీ ప్రభుత్వం అధికారంలోకి వచ్చిన తొలినాళ్లలో గందరగోళం నెలకొంది.

ఆగస్ట్ 1984లో, ఎన్టీఆర్ గుండె శస్త్రచికిత్స కోసం యుఎస్‌లో ఉన్నప్పుడు, తిరుగుబాటు ప్రయత్నంలో అప్పటి గవర్నర్ రాంలాల్ ఆయనను ముఖ్యమంత్రి పదవి నుండి తొలగించారు. ఆర్థిక మంత్రిగా ఉన్న ఎన్. భాస్కరరావును ముఖ్యమంత్రిని చేశారు. కోపంతో, ఎన్టీఆర్ తిరిగి వచ్చి అప్రజాస్వామిక తొలగింపుకు వ్యతిరేకంగా ధర్మయుద్ధం చేయడానికి మళ్లీ తన ‘చైతన్య రథం’ ఎక్కాడు. విస్తృతంగా ప్రచారం చేసాడు . BJP, లెఫ్ట్ ఫ్రంట్ మరియు DMKతో సహా అనేక కాంగ్రెస్ వ్యతిరేక పార్టీల మద్దతును సంపాదించాడు. భారీ ప్రజాగ్రహం కారణంగా విపరీతమైన ఒత్తిడిలో, కేంద్రంలోని కాంగ్రెస్ ప్రభుత్వం విరమించుకుంది. అప్పటి ప్రధానమంత్రి ఇందిరా గాంధీ, రాంలాల్‌ను రీకాల్ చేసి, కొత్త గవర్నర్‌గా నియమించారు. కాంగ్రెస్ అనుభవజ్ఞుడైన శంకర్ దయాళ్ శర్మ, ఎన్టీఆర్ ను తొలగించిన 31 రోజుల తర్వాత ఎన్టీఆర్‌ని తిరిగి నియమించారు.

ఇందిరాగాంధీ హత్యానంతరం జరిగిన 1984 సార్వత్రిక ఎన్నికల్లో ఆంధ్రప్రదేశ్‌లో తప్ప దేశవ్యాప్తంగా కాంగ్రెస్‌ పార్టీ విజయకేతనం ఎగురవేసింది. కానీ ఏపీలో TDP భారీ మెజార్టీతో గెలిచింది. రాష్ట్రంలోని 42 సీట్లలో 30 సీట్లతో, లోక్‌సభలో ప్రతిపక్షంగా ఏర్పాటైన తొలి ప్రాంతీయ పార్టీగా టీడీపీ జాతీయ వేదికపైకి వచ్చింది.

Also Read:  Temperatures Alert: భాగ్యనగరంలో పెరిగిన ఉష్ణోగ్రతలు.. వాతావరణ శాఖ అలెర్ట్

1985లో ఎన్టీఆర్ తాజాగా రాష్ట్ర ఎన్నికలకు పిలుపునిచ్చారు. ముఖ్యమంత్రిగా ఆయన రెండవ పదవీకాలం శాంతియుతంగా సాగింది. అయితే, 1989లో టీడీపీకి అధికార వ్యతిరేకత దెబ్బ తగిలి కాంగ్రెస్‌ మళ్లీ వెనక్కి తగ్గింది. ఎన్టీఆర్ 1989ని ఉపయోగించుకుని జాతీయ రాజకీయాల్లో చురుకుగా పాల్గొన్నారు. అతను డిఎంకె, కాంగ్రెస్ పార్టీ (సోషలిస్ట్) మరియు జనతాదళ్‌తో సహా కాంగ్రెస్ వ్యతిరేక పార్టీలు, నేషనల్ ఫ్రంట్‌ల కూటమిని ఏర్పాటు చేశాడు. ఎన్టీఆర్‌ నేతృత్వంలోని నేషనల్‌ ఫ్రంట్‌కు బీజేపీ, లెఫ్ట్‌ ఫ్రంట్‌లు కూడా మద్దతిచ్చాయి. ఆంధ్రప్రదేశ్‌లో TDP ప్రధాన ప్రతిపక్ష పాత్ర పోషించింది.

1993లో లక్ష్మీపార్వతిని వివాహం చేసుకున్నారు. వారసుడి ఎంపిక పార్టీని విభజించింది. టీడీపీలోని పెద్ద వర్గం అసమ్మతి వ్యక్తం చేసింది. మరుసటి సంవత్సరం, ఆ పార్టీ రాష్ట్రంలో లెఫ్ట్ ఫ్రంట్‌తో కలిసి మళ్లీ అధికారంలోకి వచ్చింది. తీవ్రస్థాయిలో చీలిపోయిన పార్టీకి నాయకత్వం వహించిన ఎన్టీఆర్ మూడవ మరియు చివరిసారి ముఖ్యమంత్రిగా బాధ్యతలు చేపట్టడం ఇదే. ఎన్టీఆర్ అల్లుడు, పార్టీలో ముఖ్యమైన సభ్యుడైన నారా చంద్రబాబు నాయుడు తన 20వ ఏట నుంచి రాజకీయాల్లో ఉన్నారు. 28 ఏళ్లకే అప్పటి కాంగ్రెస్ ప్రభుత్వంలో మంత్రిగా పనిచేశారు.

1984లో భాస్కరరావు తిరుగుబాటు ప్రయత్నానికి వ్యతిరేకంగా జరిగిన ప్రతిఘటనలో నాయుడు కీలక పాత్ర పోషించారు. కానీ ఒక దశాబ్దం తర్వాత పరిస్థితులు భిన్నంగా ఉన్నాయి. పార్వతి ఆధ్వర్యంలో పార్టీ విచ్ఛిన్నం అవుతుందని నమ్మాడు. కాబట్టి, 1995లో, ఎన్టీఆర్ తన అల్లుడు నేతృత్వంలో మరో తిరుగుబాటును ఎదుర్కొన్నాడు.

ఎన్టీఆర్ కుమారులు సహా చాలా మంది టీడీపీ సభ్యులు చంద్రబాబు పక్షాన నిలిచారు. పార్టీలోని అధికారం నాయుడికి మారింది, ఎన్టీఆర్ వర్గం టీడీపీ (ఎన్టీఆర్)గా పిలువబడింది. 1996లో ఎన్టీఆర్ మరణించగా, రాష్ట్ర అసెంబ్లీలో పెద్దగా ప్రాతినిధ్యం లేని టీడీపీ (ఎన్టీఆర్) నాయకురాలిగా పార్వతి బాధ్యతలు చేపట్టారు. ఆ తరువాత వైసీపీలో విలీనం చేశారు.

2004 రాష్ట్ర ఎన్నికలలో, టీడీపీ బీజేపీతో పొత్తు పెట్టుకుంది, కానీ కాంగ్రెస్ చేతిలో ఓడిపోయింది. వైఎస్ రాజశేఖర రెడ్డి (వైఎస్‌ఆర్) ముఖ్యమంత్రి అయ్యారు, ఆ పార్టీ 2009 ఎన్నికల్లో కూడా TDP – TRS కూటమిని ఓడించి విజయం సాధించింది జాతీయ స్థాయిలో, 1990లలో, నాయుడు 1996-1998 మధ్య కేంద్ర ప్రభుత్వానికి నాయకత్వం వహించిన 13-పార్టీల యునైటెడ్ ఫ్రంట్‌కు నాయకత్వం వహించారు. 1998 నుంచి 2004 వరకు కేంద్రంలో బీజేపీ నేతృత్వంలోని ఎన్డీయేకు టీడీపీ మద్దతు ఇచ్చింది. అయితే 2004 ఎన్నికల తర్వాత, ఆ పార్టీ NDAతో బంధాన్ని తెంచుకుని, కాంగ్రెస్ మరియు బీజేపీకి వ్యతిరేకంగా ఉన్న పార్టీల కూటమి అయిన థర్డ్ ఫ్రంట్‌లో చేరింది.

2014 రాష్ట్ర ఎన్నికల్లో టీడీపీ మళ్లీ బీజేపీతో పొత్తు పెట్టుకుంది. 2014 జూన్‌లో రాష్ట్రాన్ని విభజించి, ఆంధ్రప్రదేశ్‌లో టీడీపీ-బీజేపీ కూటమి ప్రభుత్వాన్ని ఏర్పాటు చేసింది. ఆంధ్రప్రదేశ్‌కు ప్రత్యేక హోదా ఇవ్వనందుకు ఆ పార్టీ ఎన్‌డిఎ నుండి వైదొలిగింది. 2019 ఎన్నికల్లో అధికారం కోల్పోయింది. వచ్చే ఎన్నికల కోసం సిద్ధం అవుతూ ఎన్టీఆర్ శతజయంతి ఉత్సవాలను జరుపుతోంది. ఇలాంటి సమయంలో 41వ ఆవిర్భావ సభ నాంపల్లి గ్రౌండ్స్ లో జరుపుకుంటుంది.

Also Read:  Dhoni @ Marmo Gina Chepauk Stadium: ధోనీ.. ధోనీ.. మార్మోగిన చెపాక్ స్టేడియం