Jawaharlal Nehru: స్వతంత్ర దేశంగా భారతదేశం ఏర్పడిన సంవత్సరాల్లో మార్గనిర్దేశం చేసిన గౌరవనీయ నాయకుడు జవహర్‌లాల్ నెహ్రూ (Jawaharlal Nehru) 74 సంవత్సరాల వయస్సులో మరణించారు. ఆయన మరణవార్త యావత్ దేశాన్ని విషాదంలో నింపింది. జవహర్‌లాల్ నెహ్రూ మొదటి ప్రధానమంత్రి. సుమారు 17 సంవత్సరాల పాటు దేశానికి నాయకత్వం వహించారు. జవహర్‌లాల్ నెహ్రూ “పండిట్ నెహ్రూ”గా ప్రసిద్ధి చెందారు.
జవహర్‌లాల్ నెహ్రూ రాజకీయ ప్రయాణం భారతదేశం బ్రిటిష్ వలస పాలన నుండి స్వాతంత్య్రం పొందటానికి చాలా కాలం ముందు ప్రారంభమైంది. నవంబర్ 14, 1889న అలహాబాద్‌లో జన్మించిన నెహ్రూ బలమైన రాజకీయ నేపథ్యం కలిగిన ప్రముఖ కుటుంబం నుండి వచ్చారు. అతని తండ్రి మోతీలాల్ నెహ్రూ ప్రముఖ న్యాయవాది, భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ లో ప్రముఖ నాయకుడు. ఇంగ్లండ్‌లో విద్యార్థి దశలోనే నెహ్రూ స్వాతంత్య్ర పోరాటంలో ప్రమేయం ఊపందుకుంది. అక్కడ నెహ్రూ ఫ్యాబియన్ సోషలిజంతో సహా వివిధ సిద్ధాంతాలకు తెరతీశాడు. నెహ్రూ 1912లో భారతదేశానికి తిరిగి వచ్చి భారత జాతీయ కాంగ్రెస్‌లో చేరాడు.
Also Read: New Parliament: కొత్త పార్లమెంట్ భవనం ప్రతి భారతీయుడు గర్వించేలా ఉంటుంది: ప్రధాని మోదీ
మహాత్మా గాంధీకి బలమైన మద్దతుదారు
మహాత్మా గాంధీకి గొప్ప మద్దతుదారుగా నెహ్రూ సహాయ నిరాకరణ ఉద్యమం, శాసనోల్లంఘన ఉద్యమంలో చురుకుగా పాల్గొన్నారు. స్వాతంత్య్రం పట్ల అతని నిబద్ధత, నాయకత్వ లక్షణాలతో కలిపి జాతీయవాద ఉద్యమంలో అగ్రగామిగా నిలిచాడు. ఆగష్టు 15, 1947న భారతదేశానికి స్వాతంత్య్రం వచ్చిన తరువాత నెహ్రూ మొదటి ప్రధానమంత్రి పాత్రను స్వీకరించారు. దేశం అద్భుతమైన పరివర్తనకు వేదికను ఏర్పాటు చేశారు. నెహ్రూ ఆకర్షణీయమైన వ్యక్తిత్వం, తెలివి, ప్రగతిశీల దృక్పథాలు ప్రజలను ఆకర్షించాయి. లక్షలాది మందికి ఆశాజ్యోతిగా నిలిచాయి.
దేశానికి సహకారం అందించారు
భారతదేశానికి బలమైన ప్రజాస్వామ్య ఫ్రేమ్‌వర్క్, లౌకిక విలువలు, ఆధునికత దృక్పథాన్ని నెలకొల్పడానికి ఆయన అవిశ్రాంతంగా పనిచేసినందున, దేశానికి నెహ్రూ చేసిన కృషి ఎనలేనిది. దేశ ఆర్థికాభివృద్ధికి, శాస్త్రీయ ప్రగతికి, విద్యా సంస్కరణలకు పునాది వేశాడు. భారతదేశంలోని విభిన్న జనాభాలో ఏకత్వం, సాంస్కృతిక భిన్నత్వం భావాన్ని పెంపొందించడంలో నెహ్రూ నాయకత్వం కీలకపాత్ర పోషించింది.
నెహ్రూ ప్రభుత్వం పంచవర్ష ప్రణాళికలను అమలు చేసింది
తన ప్రధానమంత్రిగా ఉన్న సమయంలో నెహ్రూ భారతదేశాన్ని ఆధునీకరించడానికి, దాని అట్టడుగు జనాభాను ఉద్ధరించడానికి ఉద్దేశించిన దూరదృష్టి విధానాలు, సంస్కరణల శ్రేణిని ప్రవేశపెట్టారు. సామాజిక న్యాయం, విద్య, ఆర్థికాభివృద్ధిపై ఆయన చూపిన ప్రాధాన్యత మరింత సమానత్వ సమాజానికి మార్గం సుగమం చేసింది. నెహ్రూ ప్రభుత్వం పారిశ్రామికీకరణ, వ్యవసాయం, మౌలిక సదుపాయాల అభివృద్ధిపై దృష్టి సారించిన పంచవర్ష ప్రణాళికలను అమలు చేసింది.
భారతదేశ విదేశాంగ విధానం రూపకల్పన
నెహ్రూ సాధించిన ముఖ్యమైన విజయాలలో ఒకటి భారతదేశ విదేశాంగ విధానాన్ని రూపొందించడం. ఇది ప్రపంచ వేదికపై అలీనత, శాంతియుత సహజీవనాన్ని నెలకొల్పడం లక్ష్యంగా పెట్టుకుంది. అలీనోద్యమాన్ని రూపుమాపడంలో ఆయన కీలక పాత్ర పోషించారు. అయితే నెహ్రూ హయాంలో సవాళ్లు, విమర్శలు తప్పలేదు. 1962లో జరిగిన ఇండో-చైనా సరిహద్దు వివాదంతో అతని నాయకత్వం తీవ్రంగా గాయపడింది. దీని ఫలితంగా హిమాలయాల్లో భూభాగాన్ని కోల్పోయారు.
నెహ్రూ నాయకత్వంలో భారతదేశం అలీన విదేశాంగ విధానాన్ని అనుసరించింది. వలసరాజ్యానికి మద్దతు ఇచ్చింది. ప్రపంచ వేదికపై శాంతి, నిరాయుధీకరణను సమర్థించింది. జవహర్‌లాల్ నెహ్రూ చరిష్మా, రాజనీతిజ్ఞత ఆయనకు భారతదేశంలోనే కాకుండా ప్రపంచవ్యాప్తంగా గౌరవాన్ని, అభిమానాన్ని సంపాదించిపెట్టాయి.
మే 27, 1964లో ప్రధాని నెహ్రూ హఠాన్మరణం యావత్ దేశాన్ని దిగ్భ్రాంతికి గురి చేసింది. రాజకీయ నాయకుడు, మేధావి, గొప్ప నాయకుడు, రాజనీతిజ్ఞుడి వార్తలను రాష్ట్రపతి సర్వేపల్లి రాధాకృష్ణన్ టెలివిజన్ ప్రసంగంలో ప్రకటించారు. నెహ్రూ మరణం పట్ల తీవ్ర విచారం వ్యక్తం చేసిన ఆయన, ఆయనను “ఆధునిక భారతదేశ రూపశిల్పి”, “ప్రజాస్వామ్యానికి నిజమైన ఛాంపియన్” అని పేర్కొన్నారు.