ATMs : ప్రజల నిత్యవసర లావాదేవీల్లో కీలకంగా ఉపయోగపడే చిన్నవేల్యూ నోట్లు అయిన రూ.100, రూ.200 నోట్ల లభ్యత ఏటీఎంలలో గణనీయంగా పెరిగింది. రిజర్వ్‌ బ్యాంక్‌ ఆఫ్‌ ఇండియా (ఆర్‌బీఐ) వేసిన లక్ష్యాలకు మించి, మూడు నెలల ముందుగానే ఈ నోట్ల అందుబాటు 73 శాతం స్థాయికి చేరడం విశేషం. ప్రముఖ క్యాష్ మేనేజ్మెంట్‌ సంస్థ సీఎంఎస్‌ ఇన్ఫోసిస్టమ్స్ విడుదల చేసిన గణాంకాల ప్రకారం, 2023 డిసెంబరులో ఏటీఎంల్లో రూ.100, రూ.200 నోట్ల లభ్యత 65 శాతంగా ఉండగా, 2024 జూన్ నాటికి అది 73 శాతానికి పెరిగింది. ఇది గత సంవత్సరం కంటే 8 శాతం పెరిగినట్లు పేర్కొన్నారు. దీనితోపాటు బ్యాంకులు మరియు వైట్ లేబుల్ ఏటీఎం ఆపరేటర్లు తమ యంత్రాలలో చిన్న నోట్లను ఎక్కువగా అందుబాటులో ఉంచేందుకు చర్యలు తీసుకుంటున్నట్లు తెలిపారు.
Read Also: Royal Enfield Bullet 350: రాయల్ ఎన్‌ఫీల్డ్ బులెట్ 350.. ఇక‌పై రూ. 3వేలు పెంపు!
ఇదిలా ఉండగా, ఆర్‌బీఐ ఈ ఏడాది ఏప్రిల్‌లో ఒక కీలకమైన మార్గదర్శకాన్ని విడుదల చేసింది. అందులో 2025 సెప్టెంబర్ 30 నాటికి దేశంలోని 75 శాతం ఏటీఎంలలో రూ.100 లేదా రూ.200 నోట్లు అందుబాటులో ఉండాలని, అలాగే 2026 మార్చి 31 నాటికి ఈ నోట్ల లభ్యత 90 శాతానికి పెరగాలని లక్ష్యంగా పేర్కొంది. బ్యాంకులు ఈ ఆదేశాల ప్రకారం తమ ఏటీఎంలను నవీకరిస్తూ, చిన్న నోట్ల వినియోగాన్ని ప్రోత్సహించే దిశగా కృషి చేస్తున్నాయి. ప్రస్తుతం దేశవ్యాప్తంగా దాదాపు 2.5 లక్షలకి పైగా ఏటీఎంలు ఉన్నాయి. వీటిలో పెద్ద భాగం పెద్ద నోట్లను మాత్రమే అందించేవిగా ఉండటంతో, వినియోగదారులకు ప్రత్యేకించి నగదు తీసుకునే సమయంలో మారుపాళ్లలో ఇబ్బందులు ఎదురవుతున్నాయి. చిన్న నోట్ల అందుబాటు పెరగడం వల్ల చిన్న వ్యాపారులు, రవాణా రంగం, రోజువారీ కొనుగోళ్లలో ప్రజలకు చాలా ప్రయోజనం కలగనుంది.
సీఎంఎస్‌ ఇన్ఫోసిస్టమ్స్ ప్రతినిధులు తెలిపిన వివరాల ప్రకారం, ప్రజలు ఎక్కువగా వాడే రూ.100, రూ.200 నోట్లపై డిమాండ్‌ నెలకొని ఉండటంతో, వీటిని ఏటీఎంల ద్వారా అందించేందుకు బ్యాంకులు పెద్ద ఎత్తున చర్యలు తీసుకుంటున్నాయి. ముఖ్యంగా నగరాల్లో మాత్రమే కాదు, గ్రామీణ ప్రాంతాల్లో కూడా చిన్న నోట్ల లభ్యత పెరుగుతోంది. ఇందుకు తోడు, డిజిటల్ లావాదేవీల ప్రోత్సాహం ఉన్నప్పటికీ, దేశంలోని చాలా ప్రాంతాల్లో ఇంకా నగదు ఆధారిత లావాదేవీలే ఆధారంగా ఉన్న నేపథ్యంలో, చిన్న నోట్ల అందుబాటు కీలకంగా మారింది. దీంతో ప్రజలకు అవసరమైన మారుపాళ్ల సమస్య తగ్గుతుందని, వినియోగదారుల అనుభవం మెరుగవుతుందని విశ్లేషకులు అభిప్రాయపడుతున్నారు. ఆఖరికి, ఆర్‌బీఐ నిర్దేశించిన సమయానికి మించిన వేగంతో బ్యాంకులు ఈ లక్ష్యాలను చేరుకుంటుండడం, దేశంలోని నగదు పంపిణీ వ్యవస్థను మరింత సమర్థవంతంగా మార్చే దిశగా కొనసాగుతున్నదనే చెప్పాలి.