Justice BR Gavai: జస్టిస్ బిఆర్ గవాయ్ (Justice BR Gavai) భారతదేశం తదుపరి ప్రధాన న్యాయమూర్తిగా నియమితులయ్యారు. రాష్ట్రపతి ద్రౌపది ముర్ము ఆయన నియామకానికి ఆమోదం తెలిపారు. ఇంతకుముందు ప్రస్తుత ప్రధాన న్యాయమూర్తి సంజీవ్ ఖన్నా ఆయన పేరును సిఫారసు చేశారు. సిజెఐ సంజీవ్ ఖన్నా పదవీ కాలం మే 13న ముగియనుంది. కేంద్ర న్యాయం, చట్ట శాఖ మంత్రి అర్జున్ రామ్ మేఘవాల్ సోషల్ మీడియా ప్లాట్‌ఫాం ఎక్స్‌లో ఈ నియామకాన్ని ధృవీకరించారు. ఈ నియామకం రాజ్యాంగంలోని నిబంధనల ప్రకారం రాష్ట్రపతి ఆమోదంతో జరిగిందని ఆయన తెలిపారు. ప్రస్తుతం జస్టిస్ గవాయ్ సుప్రీం కోర్టులో సీనియర్ న్యాయమూర్తులలో ఒకరిగా ఉన్నారు. ఆయన నియామకం న్యాయవ్యవస్థలో సీనియారిటీ సంప్రదాయానికి అనుగుణంగా జరిగింది.
దళిత సమాజం నుండి రెండవ సిజెఐ
జస్టిస్ గవాయ్ షెడ్యూల్డ్ కుల సమాజం నుండి వచ్చిన రెండవ ప్రధాన న్యాయమూర్తి కానున్నారు. ఆయనకు ముందు జస్టిస్ కె.జి. బాలకృష్ణన్ ఈ పదవిలో ఉన్నారు. ఆయన 2010లో పదవీ విరమణ చేశారు. ఆయన నియామకం సామాజిక ప్రాతినిధ్యం దృష్ట్యా ఒక ముఖ్యమైన అడుగుగా పరిగణించబడుతోంది.
న్యాయ ప్రస్థానం, కుటుంబ నేపథ్యం
జస్టిస్ గవాయ్ 1960 నవంబర్ 24న మహారాష్ట్రలోని అమరావతి జిల్లాలో జన్మించారు. ఆయన 1985లో న్యాయవాద వృత్తిని ప్రారంభించారు. 1987 నుండి బొంబాయి హైకోర్టులో స్వతంత్రంగా ప్రాక్టీస్ చేశారు. ఆయన ప్రత్యేకంగా రాజ్యాంగ, పరిపాలనా వ్యవహారాలలో నిష్ణాతుడిగా ఉన్నారు. 2003లో ఆయన బొంబాయి హైకోర్టు అదనపు న్యాయమూర్తిగా నియమితులయ్యారు. 2005లో శాశ్వత న్యాయమూర్తి అయ్యారు. మే 2019లో ఆయన సుప్రీం కోర్టు న్యాయమూర్తిగా పదోన్నతి పొందారు. ఆయన పదవీ కాలం 2025 నవంబర్ 23న ముగియనుంది. జస్టిస్ గవాయ్ మాజీ గవర్నర్, ప్రముఖ దళిత నాయకుడు రామకృష్ణ సూర్యభాన్ గవాయ్ కుమారుడు. ఆయన తండ్రి ‘దాదా సాహెబ్’గా ప్రసిద్ధులు, సామాజిక న్యాయ దిశలో ఆయన సహకారం ప్రశంసనీయం.
Also Read: Nuclear Missile: అణు ఆయుధాలు భార‌త్ కంటే పాకిస్థాన్‌కే ఎక్కువ ఉన్నాయా?
ముఖ్యమైన తీర్పులు, న్యాయస్థాన సహకారం
- సుప్రీం కోర్టులో తన పదవీ కాలంలో జస్టిస్ గవాయ్ అనేక చారిత్రాత్మక తీర్పులలో నిర్ణయాత్మక పాత్ర పోషించారు. ఆయన ఆర్టికల్ 370 రద్దు నిర్ణయాన్ని చెల్లుబాటు అని ధృవీకరించిన రాజ్యాంగ బెంచ్‌లో భాగంగా ఉన్నారు.
- ఎన్నికల బాండ్ పథకాన్ని రాజ్యాంగ విరుద్ధమని ప్రకటించిన తీర్పులో ఆయన పాల్గొన్నారు. ఇది రాజకీయ పారదర్శకతకు అనుకూలంగా ఉంది.
- చట్టవిరుద్ధ కూల్చివేతలకు వ్యతిరేకంగా మార్గదర్శకాలను జారీ చేస్తూ ‘బుల్డోజర్ చర్య’పై నియంత్రణ విధించే చొరవ తీసుకున్నారు.
- షెడ్యూల్డ్ కులాలలో ఉప-వర్గీకరణను రాష్ట్రాలకు అనుమతించే తీర్పులో కూడా ఆయన ఉన్నారు.
- ఢిల్లీ మాజీ ఉప ముఖ్యమంత్రి మనీష్ సిసోడియా బెయిల్ పిటిషన్ విచారణ సందర్భంగా వ్యక్తిగత స్వేచ్ఛ హక్కును ఆయన ఉద్ఘాటించారు.
- రాజీవ్ గాంధీ హత్య కేసులో దోషి ఎ.జి. పెరరివలన్‌ను విడుదల చేయమని ఆదేశించిన బెంచ్‌కు ఆయన నాయకత్వం వహించారు.
జస్టిస్ గవాయ్ నియామకం న్యాయవ్యవస్థలో వైవిధ్యం, సమ్మిళిత దిశలో సానుకూల అడుగుగా పరిగణించబడుతోంది. ఆయన పదవీ కాలం న్యాయానికి ప్రాప్యతను బలోపేతం చేయడం, రాజ్యాంగ హక్కులను కాపాడడం, న్యాయస్థాన జవాబుదారీతనాన్ని పెంచడంపై కేంద్రీకృతమై ఉంటుంది. ఆయన నాయకత్వంలో సుప్రీం కోర్టు నుండి న్యాయస్థాన సంస్కరణలు, ప్రజాహితానికి సంబంధించిన తీర్పులు ఆశించబడుతున్నాయి.