Delhi Blast: ఢిల్లీ కార్ బ్లాస్ట్ (Delhi Blast) ఘటనకు సంబంధించి ఇప్పటికీ అనేక ప్రశ్నలకు సరైన సమాధానం దొరకడం లేదు. ప్రతి ప్రశ్నా అనేక రహస్యాలను దాస్తుంది. అయితే ఈ పేలుడులో అమోనియం నైట్రేట్ ఉపయోగించబడినట్లు మాత్రం స్పష్టమైంది. ఢిల్లీ పేలుడుకు ముందు ఫరీదాబాద్‌లో కూడా అమోనియం నైట్రేట్ లభించింది. ఇది ఎరువుగానూ, అలాగే ANFO (అమోనియం నైట్రేట్ ఫ్యూయల్ ఆయిల్) పేలుడు పదార్థంగానూ ఉపయోగపడుతుంది. దీని వినియోగానికి సంబంధించి దేశంలో ఒక చట్టం ఉన్నప్పటికీ.. దాని దుర్వినియోగం గురించి ఎప్పుడూ ఆందోళన ఉంటుంది. ఢిల్లీ పేలుడులో అదే జరిగింది. ఈ తెల్లటి పౌడర్ గురించి పూర్తి వివరాలు తెలుసుకుందాం.
పంటలకు చల్లడం
మీరు దీన్ని ఎప్పుడో ఒకసారి ఖచ్చితంగా చూసే ఉంటారు. ఇది నిజానికి ఒక రకమైన ఉప్పు (salt) లాంటిది. నీటిలో సులభంగా కరిగిపోతుంది. అందుకే దీనిని ద్రావణం రూపంలో తయారుచేసి పంటలపై చల్లుతారు. అమ్మోనియా, నైట్రిక్ యాసిడ్ రసాయన చర్య ద్వారా అమోనియం నైట్రేట్ తయారుచేయబడుతుంది. అందువల్ల ఇందులో నైట్రోజన్ పుష్కలంగా ఉంటుంది. ఇది మొక్కల పెరుగుదలకు చాలా అవసరం. నైట్రోజన్ కారణంగా మంచి దిగుబడి లభిస్తుంది. అందుకే దీనిని ఎరువు రూపంలో అనేక పంటలలో ఉపయోగిస్తారు. ఉప్పులా తెల్లటి క్రిస్టల్స్‌గా ఉండే ఈ రసాయనం యొక్క ఫార్ములా NH4NO3.
పేలుడు ఎలా సంభవిస్తుంది?
దీని వైద్యపరమైన వివరాల్లోకి వెళ్లకుండా అసలు దీని ద్వారా పేలుడు ఎలా సంభవిస్తుందో అర్థం చేసుకుందాం. దీనికి ఒక ప్రత్యేక లక్షణం ఉంది. ఇది విచ్ఛిన్నమయ్యేటప్పుడు నైట్రోజన్‌తో పాటు ఆక్సిజన్‌ను కూడా విడుదల చేస్తుంది. ఆక్సిజన్ విడుదల అవుతుందంటే పేలుడు సంభవించడానికి అవకాశం ఉంది. ఎందుకంటే ఏదైనా పదార్థం మంటలు అంటుకోవడానికి లేదా పేలడానికి ఆక్సిజన్ అవసరం. ఇప్పుడు అమోనియం నైట్రేట్ బలహీనత లేదా ప్రత్యేకత ఏమిటంటే దీని నుండి ఆక్సిజన్ సమృద్ధిగా విడుదల అవుతుంది. ముఖ్యమైన విషయం ఏమిటంటే.. ఇది దానంతట అదే పేలలేదు. ఇది పేలుడు సంభవించడానికి దీనికి మరొక పేలుడు పదార్థం లేదా ఇంధనం సహాయం అవసరం.
Also Read: Petrol- Diesel Prices: నేటి పెట్రోల్, డీజిల్ ధ‌ర‌లివే.. తెలుగు రాష్ట్రాల్లో ఎలా ఉన్నాయంటే?
ఒకసారి పేలుడు సంభవిస్తే అదుపు చేయడం కష్టం
ఒకసారి ఇది పేలితే అది విపరీతమైన రూపాన్ని సంతరించుకుంటుంది. ఆపై దాన్ని అదుపు చేయడం కష్టమవుతుంది. ఇందులో ఇతర పేలుడు పదార్థాలు కలపనంత వరకు ఇది ఉప్పులాగే నిశ్శబ్దంగా ఉంటుంది. అందుకే దీనిని సులభంగా నిల్వ చేయవచ్చు. అంటే దీన్ని ఏదైనా పేలుడు పదార్థం లేదా మంటల నుండి రక్షించినట్లయితే దానంతట అదే మంటలు అంటుకోవడం చాలా కష్టం.
కానీ ఇందులో డీజిల్, పెట్రోల్ లేదా కిరోసిన్ వంటి ఇంధనాన్ని కలిపి పేలుడు పదార్థంగా తయారు చేస్తారు. దీనిని ANFO (అమోనియం నైట్రేట్ ఫ్యూయల్ ఆయిల్) అంటారు. ఈ పేలుడు పదార్థాన్ని గనులలో తవ్వకాల కోసం ఉపయోగిస్తారు. అంటే డీజిల్ వంటి ఏదైనా ఇంధనాన్ని కలపడం ద్వారా ఇది చాలా శక్తివంతమైన పేలుడు పదార్థంగా మారుతుంది.
చట్టపరమైన నియమాలు ఏమిటి?
ఇది దేశంలో ఎరువుగా ఉపయోగపడుతుంది. దాదాపుగా రైతులందరూ దీనిని వినియోగిస్తారు. అందుకే దీనిపై ఎలాంటి నిషేధం లేదు. అయితే ఇది బాంబులాగా భయంకరంగా పేలగలదు. అందుకే దీని కొనుగోలు, అమ్మకాలపై చాలా కఠినమైన నిబంధనలు అమలులో ఉన్నాయి.
గమనించదగ్గ విషయం ఏమిటంటే.. అమోనియం నైట్రేట్‌ను గతంలో అనేక ఉగ్రవాద దాడులలో ఉపయోగించారు. అందుకే భారతదేశంలో 2012లో ఒక చట్టాన్ని రూపొందించారు. దీని ప్రకారం 45% కంటే ఎక్కువ అమోనియం నైట్రేట్ కలిగి ఉన్న ఏదైనా పదార్థాన్ని చట్టపరంగా పేలుడు పదార్థంగా పరిగణిస్తారు. అంటే దీనిని తయారు చేయడానికి, విక్రయించడానికి లైసెన్స్ అవసరం.