Lok Bhavan: ప్రతి రాష్ట్ర రాజధానిలోనూ ఒక భారీ, సుందరమైన భవనం ఉంటుంది. దీనిని మనం ‘రాజ్భవన్’ పేరుతో పిలుస్తాం. ఈ భవనం కేవలం గవర్నర్ అధికారిక నివాసం మాత్రమే కాదు.. ఇది భారత రాజ్యాంగ చరిత్రకు సాక్షిగా నిలుస్తుంది. ఇక్కడ గవర్నర్ కేవలం లాంఛనప్రాయ, రాజ్యాంగపరమైన పాత్ర పోషిస్తారు. రోజువారీ పరిపాలనా కార్యకలాపాలు పరిమితంగా ఉంటాయి. ఆంగ్లేయుల పాలనలో దీనిని ‘గవర్నర్ హౌస్’ అని పిలిచేవారు.
ఇప్పుడు ప్రభుత్వం ఈ భవనాల పేరును మార్చాలని నిర్ణయించింది. కేంద్ర హోం మంత్రిత్వ శాఖ వీటి పేరును ‘రాజ్భవన్’ నుండి ‘లోక్భవన్’గా (Lok Bhavan) మార్చింది. అసలు ఈ పేరు మార్పు వెనుక ఉద్దేశం ఏమిటి అనే ప్రశ్న తలెత్తుతుంది. దీని వెనుక గల కారణం ఈ కొత్త పేరులోనే స్పష్టమవుతుంది. ‘రాజ్’ అంటే పాలన అని, ‘లోక్’ అంటే ప్రజలు అని అర్థం చేసుకోవచ్చు. ప్రభుత్వం ఉద్దేశం, ఈ మార్పులో దాగి ఉన్న సందేశం ఏంటో ఇప్పుడు తెలుసుకుందాం.
గతంలో పేరు ఏమిటి?
బ్రిటిష్ పాలనలో గవర్నర్ హౌస్ను పాలకవర్గం శక్తి, ఆధిపత్యాన్ని ప్రదర్శించే విధంగా నిర్మించేవారు. దీని ద్వారా పాలకులకు, సాధారణ ప్రజలకు మధ్య తేడా స్పష్టంగా కనిపించేది. రాజ్భవన్ ఎప్పుడూ కఠినమైన భద్రతా ప్రోటోకాల్తో కూడిన ఒక మూసి ఉన్న సంస్థగా ఉండేది. ఈ భవనాల వాస్తుశిల్పం చాలా అద్భుతంగా, భారీగా ఉండేది. సాధారణ ప్రజలకు ఇక్కడికి ప్రవేశం ఉండేది కాదు. స్వాతంత్య్రం తర్వాత దీని పేరును ‘రాజ్భవన్’గా మార్చారు. గవర్నర్ హౌస్ పేరును రాజ్భవన్గా మార్చింది భారతదేశపు మొదటి గవర్నర్ జనరల్ సీ. రాజగోపాలాచారి అని చెబుతారు. అయితే దీనికి సంబంధించిన అధికారిక రికార్డు ఏదీ అందుబాటులో లేదు.
కొత్త పేరులో ఉన్న సందేశం ఏమిటి?
అయితే ఇప్పుడు ప్రభుత్వం రాజ్భవన్ పేరును కూడా మార్చింది. దీని వెనుక కారణం దాని పేరు అర్థమే అని చెబుతున్నారు. రాజ్భవన్లో ‘రాజ్’ అనే పదానికి ‘పాలన’ లేదా ‘రూల్’ అనే అర్థం తీసుకోవచ్చు. ఈ పేరులో వలసవాద మనస్తత్వం కనిపిస్తోందని ప్రభుత్వం అంటోంది. అందుకే రాజ్భవన్లను ప్రజలకు మరింత చేరువ చేసేందుకు ఈ నిర్ణయం తీసుకున్నారు.
Also Read: Powerful Officers: ప్రధానికి అత్యంత సన్నిహితులు ఈ అధికారులే.. మొత్తం వ్యవస్థపై పట్టు వీరిదే!!
కొత్త పేరు ‘లోక్భవన్’ అర్థం చూస్తే.. ఇందులో ‘లోక్’ అంటే ప్రజలు/జనత అని అర్థం. పాత పేరుకు భిన్నంగా, కొత్త పేరు భారత ప్రజాస్వామ్య మూల సిద్ధాంతాన్ని ప్రతిబింబిస్తుంది. ‘లోక్భవన్’ అనే పేరును ఎంచుకోవడం ద్వారా ప్రభుత్వం ఇక రాజు లేదా గవర్నర్ కాదని, సాధారణ ప్రజలే అని స్పష్టమైన సందేశం పంపబడుతుంది. ఇప్పుడు ఈ భవనాలు అభేద్యమైన కోటలు కాకుండా ‘లోక్’ అంటే సాధారణ ప్రజల కోసం నిర్ణయాలు తీసుకునే ప్రదేశాలుగా మారుతాయి. శతాబ్దాల నాటి రాజరిక, వలసవాద వారసత్వాన్ని క్రమంగా తొలగించి, ప్రజల-కేంద్రీకృత పాలనను అమలు చేయాలనే ప్రభుత్వ ప్రయత్నం ఈ నిర్ణయం వెనుక ఉంది.
కేంద్ర హోం మంత్రిత్వ శాఖ తాజాగా అన్ని రాష్ట్రాలకు ‘రాజ్భవన్’ పేరును ‘లోక్భవన్’గా మార్చాలని ఆదేశాలు జారీ చేసింది. హోం మంత్రిత్వ శాఖ ఈ ఆదేశాన్ని అన్ని రాష్ట్రాల్లోనూ గవర్నర్లే అమలు చేస్తున్నారు. పేరు మార్పు ప్రక్రియ మొదట పశ్చిమ బెంగాల్లో ప్రారంభమైంది. నవంబర్ 29న పశ్చిమ బెంగాల్ గవర్నర్ సి.వి. ఆనంద బోస్ ఈ ఆదేశాన్ని మొట్టమొదట అమలు చేశారు. ఆ తర్వాత ఒక్కొక్కటిగా అన్ని రాష్ట్రాలలో దీనిని అమలు చేశారు.
దీని వల్ల ఏం మారుతుంది?
- వెబ్సైట్, విజిటింగ్ కార్డ్లు, ప్రభుత్వ పత్రాలు, నోట్ప్యాడ్లు, ప్రభుత్వ కమ్యూనికేషన్ అన్ని చోట్లా పేరు మారుతుంది.
- ఇకపై భవనంపై ఉన్న బోర్డులు, ఫలకాలు, బోర్డులన్నింటికీ కొత్త పేరుతో కూడిన పలకలు పెట్టబడతాయి.
- రోడ్లపై ఉన్న సైన్ బోర్డులు మారుతాయి.
- కొత్త లోగోలు లేదా చిహ్నాలను ఉపయోగించవచ్చు.
- ఇప్పటివరకు ప్రజలకు అందుబాటులో లేకుండా ఉన్న ఈ భవనంలోకి ప్రవేశించడం సులభమవుతుంది.
- సాధారణ ప్రజల కోసం కూడా ఈ భవనం తలుపులు తెరుచుకుంటాయి.
పీఎంఓ పేరు కూడా మారింది
మంగళవారం నాడు ప్రభుత్వం ప్రధానమంత్రి కార్యాలయం (PMO) పేరును కూడా మార్చనున్నట్లు ప్రకటించింది. ఇకపై PMOను సేవాతీర్థ్ పేరుతో పిలుస్తారు. అంతేకాకుండా కేంద్ర సచివాలయం పేరును కూడా కర్తవ్య భవన్గా మార్చారు.