Social Anxiety Disorder: మనలో చాలామందికి పబ్లిక్‌గా మాట్లాడడం, నలుగురిలో కలవడం భయంగా అనిపిస్తుంది. ఈ పరిస్థితిని నిపుణులు ‘సోషల్ యాంగ్జైటీ డిజార్డర్’ లేదా ‘సోషల్ ఫోబియా’ అంటున్నారు. ఇది ఎక్కువగా టీనేజ్ వయసులోనే మొదలవుతుంది. ఈ సమస్యను చిన్నగా తీసుకోవడం వల్ల, అది నెమ్మదిగా వ్యక్తిగత జీవితం, ఉద్యోగం, ఇతర అవకాశాలపై ప్రతికూల ప్రభావం చూపుతుందని వైద్య నిపుణులు హెచ్చరిస్తున్నారు. ఈ సమస్యను ఇప్పుడే గుర్తించి పరిష్కరించుకుంటే, భవిష్యత్‌లో అనవసరమైన సమస్యలు తలెత్తకుండా ఉంటాయని చెబుతున్నారు. మరి, అసలు ఈ ఫోబియా ఎలా వస్తుంది?
ఈ భయం ఎందుకు వస్తుంది?
నిపుణుల వివరాల ప్రకారం, కొన్ని ప్రధాన కారణాలు ఇలా ఉన్నాయి:
- శారీరక లేదా మానసిక వేధింపులు
- ఇంట్లో తరచూ గొడవలతో కూడిన వాతావరణం
- వంశపారంపర్యంగా వచ్చే మానసిక సమస్యలు
- పిల్లల్ని అతిగా కంట్రోల్ చేయడం, లేదా అత్యధిక రక్షణ కల్పించడం
ఇలాంటి పరిస్థితుల కారణంగా పిల్లల్లో నెమ్మదిగా సోషల్ భయాలు పెరుగుతాయని పలు అధ్యయనాలు వెల్లడించాయి. ఈ లక్షణాలు ఎక్కువగా 13 ఏళ్ల వయసు తరువాత స్పష్టంగా కనిపించడం మొదలవుతుందని నిపుణులు చెబుతున్నారు.
సోషల్ ఫోబియా లక్షణాలు ఇవే:
సోషల్ ఫోబియాకు నిర్దిష్టమైన కారణం ఇదే అని చెప్పలేమని నిపుణులు స్పష్టం చేస్తున్నారు. అయితే, ఈ సమస్యతో బాధపడుతున్నవారిలో కనిపించే సాధారణ లక్షణాలను వారు వివరించారు. వాటిలో ముఖ్యమైనవి:
- అరచేతులు, అరికాళ్లలో అనవసరంగా ఎక్కువగా చెమట పట్టడం
- భయంతో మాటలు తడబడడం, శరీరం వణికిపోవడం
- గుండె వేగంగా కొట్టుకోవడం
- ఏదైనా కార్యక్రమంలో పాల్గొనాల్సి వస్తే, వారం-పది రోజుల ముందే ఆందోళన మొదలవటం
- ఆ సందర్భంలో నెమ్మదిగా వెనుకకి ఉండిపోవడం; ఇతరులు తనను గమనిస్తున్నారేమోనన్న భయం కలగటం
- ఇంటర్వ్యూలకు వెళ్లలేకపోవడం, షాపింగ్‌కి భయపడటం, నలుగురితో కలిసి తినలేకపోవడం
- పబ్లిక్ టాయిలెట్లు లేదా విశ్రాంతి గదులను కూడా ఉపయోగించడంలో సంకోచించడం
ఈ లక్షణాలు వ్యక్తి దైనందిన జీవనశైలిని తీవ్రంగా ప్రభావితం చేస్తాయి. సాధారణ పనులు కూడా పెద్ద సమస్యలుగా అనిపిస్తాయి.
ఈ చిట్కాలతో సోషల్ ఫోబియాపై విజయం సాధించొచ్చు!
సోషల్ ఫోబియాతో బాధపడేవారిని గుర్తించి, మానసిక ఆరోగ్య నిపుణులను సంప్రదించడం అత్యంత అవసరమని వైద్య నిపుణులు సూచిస్తున్నారు. ప్రత్యేక థెరపీ, కౌన్సెలింగ్‌తో పాటు జీవనశైలిలో కొన్ని మార్పులు చేసుకుంటే ఈ సమస్యను అధిగమించడం సాధ్యమవుతుందంటున్నారు.
మానసిక ఆరోగ్యానికి మేలు చేసే మార్గాలు:
కెఫీన్ దూరంగా ఉంచండి:
యాంగ్జైటీని మరింత తీవ్రతరం చేసే పదార్థాలు అంటే కాఫీ, చాక్లెట్, సోడాలు వంటి వాటిని తగ్గించండి లేదా పూర్తిగా దూరంగా ఉండండి.
నిద్రలేమి సమస్యపై జాగ్రత్త:
సోషల్ ఫోబియా వల్ల కొన్ని సందర్భాల్లో నిద్రలేమి తలెత్తే ప్రమాదం ఉంది. ఇది ఆందోళనను మరింత పెంచుతుంది. అందుకే ఎలక్ట్రానిక్ గ్యాడ్జెట్లు నిద్రకు ముందు ఉపయోగించకుండా ఉండటం, ప్రతిరోజూ కొన్ని నిమిషాలు వ్యాయామం చేయడం వంటి సాధారణ అలవాట్లతో శరీరాన్ని విశ్రాంతి పడ్డేలా చేయండి.
ధ్యానం, శ్వాస వ్యాయామాలు:
భయంగా, ఒత్తిడిగా అనిపించినప్పుడు కొంతసేపు ధ్యానం చేయడం, శ్వాస నియంత్రణ వ్యాయామాలు చేయడం వల్ల మనస్సు ప్రశాంతంగా మారుతుంది.
సహజంగా మాట్లాడే ప్రయత్నం చేయండి:
నలుగురితో మాట్లాడే అవకాశాలను వదులుకోకుండా, మొదటుగా కుటుంబ సభ్యులు, స్నేహితులు, పొరుగువారు వంటి పరిచయాల్లో వారితో మాట్లాడే ప్రయత్నం చేయండి. దీన్ని క్రమంగా అభ్యాసంగా మార్చుకుంటే ఆత్మవిశ్వాసం పెరుగుతుంది.
నెగటివ్ ఆలోచనలపై నియంత్రణ:
తనలో తాను “నేను మాట్లాడలేను”, “ఇతరులు నన్ను తప్పుగా చూస్తారు” అనే నెగటివ్ భావనలు వచ్చినప్పుడు వాటిని ఆపేసి, సాధ్యమైనంత సానుకూలంగా ఆలోచించేందుకు ప్రయత్నించాలి.
ముఖ్యంగా గుర్తుంచుకోవాల్సింది ఏంటి?
నలుగురితో కలవడాన్ని భయపడితే, జీవితంలో ఉన్న అవకాశాలన్నీ చేజారిపోతాయి. కాబట్టి ఈ ఫోబియాను చిన్నగా తీసుకోకుండా, దీన్ని ఆత్మవిశ్వాసంతో, క్రమశిక్షణతో జయించాలనే సంకల్పంతో ముందుకు వెళ్లాలి.