Alimony : భారతదేశంలో వరకట్నం (Dowry) చట్టపరంగా నేరంగా పరిగణించబడుతున్నప్పటికీ, ఇప్పటికీ అనేక చోట్ల ఇది ఒక సాంప్రదాయంలా కొనసాగుతోంది. మరోవైపు, వివాహ విరమణల (Divorce) సమయంలో భార్యలు భర్తల నుండి జీవనభరణం (Alimony) కోరడం కూడా తరచూ చూస్తున్నాం. ఈ నేపథ్యంలో “వరకట్నం నేరమైతే.. అలా అయితే భరణం అడగడమెక్కడ న్యాయబద్ధం?” అనే చర్చలు కొన్ని వర్గాలలో ఊపందుకుంటున్నాయి. ఈ ప్రశ్నకు సమాధానంగా భారతీయ చట్టాలు ఏమంటాయో తెలుసుకుందాం.
వరకట్నం.. నేరమే, అది ఎందుకు?
1961లో ప్రవేశపెట్టిన వరకట్న నిషేధ చట్టం ప్రకారం, వరకట్నం ఇవ్వడం లేదా తీసుకోవడం ఇద్దరికీ నేరమే. ఈ చట్టం తెచ్చినప్పటికీ, సమాజంలో ఇంకా వరకట్నం పేరుతో అనేక వివాదాలు, అణచివేతలు కొనసాగుతూనే ఉన్నాయి. పెళ్లిలో వరకట్నం ఇవ్వకపోతే, తరువాత పెళ్లికూతురిపై అత్తింటివారు కాపురం లేకుండా చేయడం, అదనంగా డిమాండ్లు చేయడం వంటివి జరుగుతున్న ఉదంతాలు లెక్కలేనన్ని ఉన్నాయి.
Mexico Floods : మెక్సికోలో వరదల బీభత్సం.. ప్రాణనష్టం తీవ్రం, ఇంకా సర్దుకునే పరిస్థితి లేదు.!
నేషనల్ క్రైమ్ రికార్డ్ బ్యూరో (NCRB) గణాంకాల ప్రకారం, 2024లో వరకట్న వేధింపుల కారణంగా 7,045 మంది మహిళలు ప్రాణాలు కోల్పోయారు. 2017 నుండి 2021 వరకు దేశవ్యాప్తంగా 35,493 వరకట్న హత్యలు నమోదయ్యాయి. ఈ అగ్రహార నేరాల నేపథ్యంతోనే భారత ప్రభుత్వం వరకట్నాన్ని నిషేధిస్తూ చట్టాన్ని రూపొందించింది. ఐపీసీ సెక్షన్ 304B ప్రకారం, పెళ్లైన ఏదైనా మహిళ ఏడు సంవత్సరాల్లోనే మృతి చెందితే, వరకట్న వేధింపులు ఉన్నట్లు తేలితే, దాన్ని ‘వరకట్న హత్య’గా పరిగణించి 7 ఏళ్ల నుంచి జీవిత ఖైదు వరకూ శిక్ష విధించే వీలు ఉంటుంది.
అయితే భరణం (Alimony) చట్టబద్ధమా?
విచ్ఛేదన తర్వాత భార్య భర్తను వదిలి వెళ్లిపోయిన సందర్భాల్లో, ఆర్థికంగా నిలబడడానికి తగిన మద్దతు అవసరం అవుతుంది. చాలా మహిళలు వివాహానంతరం ఉద్యోగాన్ని వదిలి, ఇంటి పనులకే పరిమితమైపోతారు. కుటుంబ సంరక్షణ, పిల్లల పోషణ కోసం త్యాగం చేస్తారు. అయితే, విడాకులు జరిగాక వారు ఏమాత్రం ఆదాయ వనరులు లేక దిక్కుతోచని స్థితిలో పడిపోతుంటారు.
ఈ నేపథ్యంలో, భారత శిక్షా విధానానికి చెందిన CrPC సెక్షన్ 125 , కౌಟುಂಬిక హింసా నిరోధ చట్టం – 2005 ప్రకారం, భర్త తన భార్యకు జీవన భరణం అందించాల్సిన బాధ్యత కలిగి ఉంటాడు. ఇది ఆమెకు ఆహారం, నివాసం, దుస్తులు, పిల్లల సంరక్షణ వంటి అంశాల్లో సహాయం చేయడం లక్ష్యంగా ఉంటుంది. ఈ భరణం ద్వారా ఆమెను మరోసారి ఏకంగా నిలబెట్టే అవకాశం ఏర్పడుతుంది.
అలిమోనీ అవసరమయ్యే సందర్భాలు
- భార్యకు ఆదాయ వనరులు లేకపోతే
- భార్య పిల్లలను పోషిస్తూ ఇంట్లోనే ఉంటే
- భార్య మానసిక లేదా శారీరకంగా శక్తిమంతంగా లేకపోతే
- భర్త సంపాదన బాగా ఉంటే, భార్య మాత్రం ఆదాయంలేనివారైతే
విపరీత పరిస్థితుల్లో, భార్యకు కూడా మంచి ఆదాయం ఉంటే, జీవన భరణం అవసరం లేదని కోర్టులు తేలుస్తాయి. అయితే, పిల్లల బాధ్యత దృష్ట్యా కొన్నిసార్లు సంబంధిత ఖర్చులకు భర్తకు ఆర్థిక మద్దతు ఇవ్వాలనే ఆదేశాలు కూడా ఇవ్వవచ్చు.