Manmohan Singh : భారత మాజీ ప్రధాని డాక్టర్ మన్మోహన్ సింగ్ ఇక లేరు. ఇంట్లో అకస్మాత్తుగా స్పృహ తప్పి పడిపోయిన ఆయన గురువారం రాత్రి 8.06 గంటలకు ఎయిమ్స్‌లో చేరారు. మెడికల్ బులెటిన్ ప్రకారం, అతను రాత్రి 9.51 గంటలకు ఎయిమ్స్‌లో తుది శ్వాస విడిచాడు. అయితే.. ఆయన కాంగ్రెస్ పార్టీకి ఎనలేని సేవలు అందించారు. అంతేకాకుండా.. భారత ప్రధానిగా కూడా భారతదేశానికి ఎన్నో గొప్ప గొప్ప నిర్ణయాలు తీసుకున్నారు. అయితే.. క్లిష్టమైన సందర్భాల్లో కూడా మన్మోహన్ సింగ్ తీసుకున్న నిర్ణయాలు ఇటు పార్టీ నేతలనే కాకుండా.. దేశ ప్రజలను కూడా ఆశ్చర్యపరిచాయి.. అయితే.. కాంగ్రెస్‌లో మన్మోహన్ సింగ్ కీలకంగా మారడానికి ఆయన ఆలోచన విధానమే కారణం. మన్మోహన్ సింగ్‌కు ప్రధాని పదవికి దక్కడంపై సొంత పార్టీలోనే కొందరు ఓర్చుకోలేకపోయారనేది అక్కడక్కడ వినిపించే విషయం.
సోనియా, మన్మోహన్ సమన్వయం పాటించారు
పదేళ్ల యూపీఏ ప్రభుత్వ హయాంలో సోనియాగాంధీ, మన్మోహన్‌సింగ్‌ల మధ్య రాజకీయ వైరుధ్యం సృష్టించేందుకు ఎన్నో ప్రయత్నాలు జరిగినా ఇద్దరి తెలివితేటల వల్ల ఏ ఒక్కటీ సఫలం కాలేదు. చాలాసార్లు ఏ విషయంలోనూ ఇద్దరి మధ్య సఖ్యత కుదరలేదు. అటువంటి పరిస్థితిలో, కొన్నిసార్లు సోనియా గాంధీ , కొన్నిసార్లు మన్మోహన్ సింగ్ వెనక్కి తగ్గారు, రాజకీయ వివాదానికి అవకాశం లేకుండా చేశారు. అమెరికా అణు ఒప్పందానికి సంబంధించి వామపక్ష నేతల వైఖరితో సోనియా గాంధీ అసౌకర్యంగా ఉన్నారు, అయితే మన్మోహన్ ఆమెకు ఈ ఒప్పందం వల్ల కలిగే ప్రయోజనాలను వివరించినప్పుడు , భారతదేశ ప్రయోజనాలతో తాను ఎప్పటికీ రాజీపడనని ఆమెకు చెప్పారు. దీనిపై సోనియా కొన్ని సూచనలు చేయగా, అమెరికాపై ఒత్తిడి తెచ్చి మన్మోహన్ ఒప్పందంలో పొందుపరిచారు. ఈ విధంగా అణు ఒప్పందంతో సమస్య పరిష్కారమై సంక్షోభం నుంచి గట్టెక్కించడంలో ప్రభుత్వం కూడా విజయం సాధించింది.
మన్మోహన్ సింగ్ నేతృత్వంలోని ప్రభుత్వంలో జరిగిన నియామకాల్లో ప్రధానికి పూర్తి స్వేచ్ఛ ఉందని, అయితే సోనియా గాంధీ అనుమతి లేకుండా మన్మోహన్ సింగ్ నిర్ణయాలు తీసుకోలేదన్నారు. ఈ విధంగా గాంధీ అభిప్రాయాన్ని గౌరవించాలనే సందేశాన్ని సోనియా ఇస్తూనే ఉన్నారు. సిబిఐ డైరెక్టర్ పదవికి నియామకం విషయంలో మన్మోహన్ సింగ్ పేరును ఖరారు చేశారు, అయితే సోనియా రాజకీయ కార్యదర్శి అహ్మద్ పటేల్ మేడమ్ వేరే పేరుకు అనుకూలంగా ఉన్నారని, అయితే మీ నిర్ణయంలో జోక్యం చేసుకోకూడదని ప్రధానికి చెప్పారు. అప్పుడు మన్మోహన్ సోనియాతో ఫోన్‌లో మాట్లాడి సీనియారిటీలో ప్యానెల్‌లో అగ్రస్థానంలో ఉన్న పేరును అంగీకరించారు. ఇది కాకుండా, అనేక ఇతర నియామకాలలో కూడా సోనియా , మన్మోహన్ ఇదే సమన్వయంతో పని చేస్తూనే ఉన్నారు.
2013లో కాంగ్రెస్ ఎంపీ రాహుల్ గాంధీ మీడియా ముందు విలేకరుల సమావేశంలో మన్మోహన్ సింగ్ ప్రభుత్వం ఆర్డినెన్స్‌ను చించివేశారు. ఈ ఘటనపై ప్రధాని మన్మోహన్ సింగ్ ఆగ్రహం వ్యక్తం చేశారు. ఆ సమయంలో మన్మోహన్ సింగ్ అమెరికా పర్యటనలో ఉన్నారు. ఈ విషయం తెలియగానే తనకు బాధ కలిగింది, కానీ అది పబ్లిక్‌గా రానివ్వకుండా తనను తాను కంట్రోల్ చేసుకున్నాడు. ప్రణాళికా సంఘం డిప్యూటీ ఛైర్మన్‌గా ఉన్న మాంటెక్ సింగ్ అహ్లువాలియా స్వయంగా తన పుస్తకం ‘బ్యాక్‌స్టేజ్: ది స్టోరీ బిహైండ్ ఇండియాస్ హై గ్రోత్ ఇయర్స్’లో మన్మోహన్ సింగ్ తనను నేను రాజీనామా చేయాలా? ఈ విషయాన్ని స్వయంగా మాంటెక్ సింగ్ అహ్లూవాలియా తన పుస్తకంలో వెల్లడించారు. ఈ ఘటన తర్వాత అనేక రకాల వార్తలు వచ్చినా మన్మోహన్ సింగ్ సోనియా కుటుంబంతో తన బంధాన్ని చెడగొట్టుకోలేదు.
మన్మోహన్ కాంగ్రెస్‌కు బలమైన వికెట్‌గా మారారు
2014లో కాంగ్రెస్ అధికారంలో లేన తర్వాత, ఒకప్పుడు గాంధీ కుటుంబానికి సన్నిహితులని భావించే నాయకులతో సహా చాలా మంది సీనియర్ కాంగ్రెస్ సభ్యులు దానిని విడిచిపెట్టారు. ఇలాంటి పరిస్థితుల్లో మన్మోహన్ సింగ్ అత్యంత బలహీనమైన వికెట్ అని, అతను ఎప్పుడైనా బద్దలయ్యే అవకాశం ఉందనే వాతావరణం ఏర్పడుతోంది. ఆయనను విచారించేందుకు సీబీఐ కూడా ఆయన నివాసానికి వెళ్లింది. ఇంత జరిగినా అతను తలవంచకుండా గాంధీ కుటుంబానికి అండగా నిలిచాడు. పదేళ్ల మోదీ ప్రభుత్వ హయాంలో ఆయన తన కథనాలు, ప్రకటనలు జారీ చేస్తూ ఎన్నోసార్లు ప్రశ్నలు సంధించారు.
Read Also : Manmohan Singh: మాజీ ప్రధాని మన్మోహన్ సింగ్‌కు ఇష్ట‌మైన కారు ఇదే!