బడ్జెట్ (Budget )..దేశంలోని ప్రతి వ్యక్తికి సంబంధించింది. ఏటా కేంద్ర ప్రభుత్వం (Central Govt) ఫిబ్రవరి 1న పార్లమెంట్‌లో ఈ బడ్జెట్ ను ప్రవేశపెడుతుందని అందరికి తెలుసు. కానీ ఆ బడ్జెట్ ను రూపొందించడానికి ఆర్థిక మంత్రిత్వ శాఖలోని ఆర్థిక వ్యవహారాల విభాగం సుమారు 6 నెలల కసరత్తు చేస్తే గానీ బడ్జెట్ సిద్ధం కాదు. ప్రభుత్వపు ఆదాయ వ్యయాలు, వచ్చే ఆర్థిక సంత్సరపు ప్రభుత్వ పాలసీలు, ప్రణాళికలు, కార్యక్రమాల ఆదాయ వ్యయాలు.. ఇలా బోలెడన్ని అంశాలు ఇందులో పొందుపరుస్తారు. మరికాసేపట్లో మధ్యంతర బడ్జెట్ ను ఆర్ధిక మంత్రి నిర్మల సీతారామన్ (Minister Nirmala Sitharaman
) ప్రవేశ పెట్టబోతున్నారు.
ఎన్నికల ముందు ప్రవేశపెడుతున్న ఈ బడ్జెట్ అనేది కొత్త ప్రభుత్వం అధికారం చేపట్టే వరకు ప్రభుత్వాన్ని నడిపించే ఆర్థిక ప్రణాళిక. 2024-25 ఆర్థిక ఏడాదికి గానూ ఈ మధ్యంతర బడ్జెట్ (Interim Budget 2024-2025)ను పార్లమెంట్‌లో ప్రవేశపెట్టబోతున్నారు.
బడ్జెట్ అనేది అసలు ఎన్ని రకాలు (How many types of budget)..?
సేల్సు బడ్జెట్ : భవిష్యత్ అమ్మకాల అంచనా, తరుచుగా రెండు యూనిట్లుగా విభజించబడింది. ఇది సంస్థ అమ్మకాల లక్ష్యాలను సృష్టించడానికి ఉపయోగించబడుతుంది.
ఉత్పత్తి బడ్జెట్ : అమ్మకాల లక్ష్యాలను చేరుకోవడానికి తప్పనిసరిగా తయారు చేయవలసిన యూనిట్ల సంఖ్య అంచనా. ఉత్పత్తి బడ్జెట్ శ్రమ, సామగ్రితో సహా ఆ యూనిట్ల తయారీకి సంబంధించిన వివిధ ఖర్చులను అంచనా వేస్తుంది.ఉత్పత్తి ఆధారిత సంస్థలచే ఇది సృష్టించబడింది.
మూలధన బడ్జెట్ : సంస్థ దీర్ఘకాలిక పెట్టుబడులైన కొత్త యంత్రాలు, పున:స్థాపన యంత్రాలు, కొత్త ఉత్పత్తులు, పరిశోధనాభివృద్ధి ప్రాజెక్టులు విలువైనవి కావా అని నిర్ణయించడానికి ఉపయోగిస్తారు.
నగదు కేటాయింపుల / నగదు బడ్జెట్ : భవిష్యత్ నగదు చెల్లింపులకు ఒక నిర్దిష్ట కాలానికి ఖర్చుల అంచనా. ఇది సాధారణంగా స్వల్పకాలిక భవిష్యత్తులో ఒక కాలానికి వర్తిస్తుంది. ఖర్చులను భరించటానికి ఆదాయం ఎప్పుడు సరిపోతుందో, సంస్థ బయటి ఫైనాన్సింగ్‌ను ఎప్పుడు పొందాలో నిర్ణయించడానికి నగదు ప్రవాహ బడ్జెట్ వ్యాపారానికి సహాయపడుతుంది.షరతులతో కూడిన బడ్జెట్ అనేది హెచ్చుతగ్గుల ఆదాయం, అధిక స్థిర ఖర్చులు లేదా మునిగిపోయిన ఖర్చులను బట్టి ఆదాయం కలిగిన సంస్థల కోసం రూపొందించిన బడ్జెట్ విధానం.
మార్కెటింగ్ బడ్జెట్ : ఉత్పత్తి లేదా సేవలను మార్కెట్ చేయడానికి ప్రమోషన్, ప్రకటనలు, ప్రజా సంబంధాలకు అవసరమైన నిధుల అంచనా.
ప్రాజెక్ట్ బడ్జెట్ :ఒక నిర్దిష్ట కంపెనీ ప్రాజెక్ట్‌తో అనుబంధించబడిన ఖర్చుల అంచనా. ఈ ఖర్చులు శ్రమ, పదార్థాలు, ఇతర సంబంధిత ఖర్చులు కలుపుకుని, ప్రాజెక్ట్ బడ్జెట్ నిర్దిష్ట పనులుగా విభజించబడుతుంది. ప్రతి పనికి బడ్జెట్లు కేటాయించబడతాయి. ప్రాజెక్ట్ బడ్జెట్ను స్థాపించడానికి ఖర్చు అంచనా ఉపయోగించబడుతుంది.
రెవెన్యూ బడ్జెట్ : ప్రభుత్వ ఆదాయ రసీదులు ఈ ఆదాయాల నుండి వచ్చిన ఖర్చులను కలిగి ఉంటుంది. పన్ను ఆదాయాలు ప్రభుత్వం విధించే పన్నులు, ఇతర విధులతో రూపొందించబడ్డాయి.
ఖర్చు బడ్జెట్ : డేటా వస్తువులను ఖర్చు చేయడం.
We’re now on WhatsApp. Click to Join.
ఫ్లెక్సిబిలిటీ బడ్జెట్ : ఇది స్థిర వ్యయం కోసం స్థాపించబడింది. వేరియబుల్ ఖర్చు కోసం ప్రతి కార్యాచరణ కొలతకు వేరియబుల్ రేటు నిర్ణయించబడుతుంది.
అప్రాప్రియేషన్ బడ్జెట్ : నిర్వహణ తీర్పు ఆధారంగా కొన్ని ఖర్చుల కోసం గరిష్ట మొత్తాన్ని ఏర్పాటు చేస్తారు.
పనితీరు బడ్జెట్ : ఇది ఎక్కువగా అభివృద్ధి కార్యకలాపాల్లో పాల్గొన్న సంస్థ, మంత్రిత్వ శాఖలచే ఉపయోగించబడుతుంది. బడ్జెట్ యొక్క ఈ ప్రక్రియ తుది ఫలితాలను పరిగణనలోకి తీసుకుంటుంది.
జీరో ఆధారిత బడ్జెట్ : బడ్జెట్‌కు జోడించిన ప్రతి అంశానికి ఆమోదం అవసరం. మునుపటి సంవత్సరాల బడ్జెట్ నుండి ఏ వస్తువులను ముందుకు తీసుకెళ్లరు. పరిమిత వనరులను జాగ్రత్తగా, నిష్పాక్షికంగా కేటాయించినప్పుడు ఈ రకమైన బడ్జెట్‌కు స్పష్టమైన ప్రయోజనం ఉంటుంది. జీరో ఆధారిత బడ్జెట్ను రూపొందించడానికి ఎక్కువ సమయం పడుతుంది. ఎందుకంటే బడ్జెట్‌లోని అన్ని భాగాల నిర్వహణ సమీక్షించాలి.
వ్యక్తిగత బడ్జెట్ : స్వీయ లేదా ఇంటి ఖర్చులపై దృష్టి సారించే బడ్జెట్ రకం, సాధారణంగా బడ్జెట్‌కు ఆదాయాన్ని కలిగి ఉంటుంది.
ఈ ఏడున్నర దశాబ్దాల కాలంలో దేశ ఆర్థిక ముఖ చిత్రంతో బాటు బడ్జెట్ పెట్టే పద్ధతి కూడా అనేక మార్పులకు లోనైంది. నిజానికి ‘బగెట్’ అనే ఫ్రెంచి పదం నుంచి బడ్జెట్ అనే పదం పుట్టింది. బగెట్ అంటే చిన్న బ్యాగ్ అని అర్థం. మనదేశంలోనూ బడ్జెట్ పత్రాలను ఒక బ్యాగ్‌లో పెట్టుకుని వచ్చేవారు. కాలక్రమంలో బ్యాగ్ స్థానంలో బ్రీఫ్ కేసు వచ్చింది. ఈ బ్రీఫ్ కేస్ సుమారు 30 ఏళ్లు సాగింది. అయితే.. 2019లో నిర్మలా సీతారామన్ బ్రీఫ్‌కేసును పక్కనబెట్టి జాతీయ చిహ్నం ఉన్న ఎర్రటి వస్త్రంలో తీసుకొచ్చారు. 2021లో దానినీ మార్చేసి, ఆధునికతకు అద్దం పడుతూ టాబ్లెట్‌తో బడ్జెట్ సమావేశానికి హాజరయ్యారు. అలా డిజిటల్ ఇండియా దిశగా అడుగులేశారు.
Read Also : Interim Budget: మ‌రికొన్ని గంటల్లో మధ్యంతర బడ్జెట్.. వీరికి గుడ్ న్యూస్ అంద‌నుందా..?