Parliament Special Session: కేంద్ర ప్రభుత్వం 18 సెప్టెంబర్ 2023 నుండి పార్లమెంటు ప్రత్యేక సమావేశాన్ని (Parliament Special Session) పిలిచింది. బుధవారం (సెప్టెంబర్ 13) సాయంత్రం ఈ సమావేశాన్ని పిలవడానికి గల కారణాలను కేంద్రం స్పష్టం చేసింది. దేశానికి స్వాతంత్య్రం వచ్చిన తర్వాత రాజ్యాంగ పరిషత్ ఏర్పడిన నాటి నుంచి 75 ఏళ్ల పాటు దేశ ప్రయాణం, సాధించిన విజయాలు, అనుభవాలు, జ్ఞాపకాలు, పాఠాలపై చర్చిస్తుందని ప్రభుత్వం తెలిపింది.
ఇవన్నీ కాకుండా ప్రభుత్వం లోక్‌సభలో చర్చించి ఆమోదించాలని భావిస్తున్న నాలుగు బిల్లులు ఉన్నాయి. ఈ బిల్లుల్లో ప్రభుత్వ న్యాయవాది సవరణ బిల్లు 2023, ప్రెస్ అండ్ పీరియాడికల్ రిజిస్ట్రేషన్ బిల్లు 2023లను లోక్‌సభలో ప్రవేశపెట్టనున్నారు. ఈ రెండు బిల్లులు రాజ్యసభలో ఆమోదం పొందాయి. ఈ రెండు బిల్లులు కాకుండా పోస్టాఫీసు బిల్లు 2023, ఎన్నికల కమిషనర్లను నియమించే ప్రధాన ఎన్నికల కమిషనర్ బిల్లు, సర్వీస్ షరతుల బిల్లు 2023 రాజ్యసభలో చర్చకు సమర్పించబడతాయి.
ప్రభుత్వం ప్రత్యేక సమావేశాన్ని ఎందుకు ఏర్పాటు చేసింది?
సెప్టెంబరు 18 నుంచి ప్రారంభమయ్యే బిల్లుల ప్రత్యేకత ఏంటంటే.. వాటిని ఆమోదించేందుకు ప్రభుత్వం ఎదురుచూడకుండా పార్లమెంట్‌ ప్రత్యేక సమావేశాన్ని పిలవాల్సి వచ్చింది.
న్యాయవాది సవరణ బిల్లు, 2023
కేంద్ర న్యాయ శాఖ మంత్రి అర్జున్ రామ్ మేఘ్వాల్ ఈ బిల్లును వర్షాకాల సమావేశంలో రాజ్యసభలో ప్రవేశపెట్టారు. అక్కడ చర్చ జరగనుంది. ఈ బిల్లులో తమ ప్రయోజనాన్ని కోల్పోయిన వాడుకలో లేని అన్ని చట్టాలను లేదా స్వాతంత్ర్యానికి పూర్వపు చట్టాలను రద్దు చేయడానికి కేంద్ర ప్రభుత్వం లోక్‌సభలో దీనిని సమర్పించనుంది. ఈ బిల్లులో న్యాయవాదుల చట్టం 1961ని కూడా సవరిస్తూ న్యాయవాదుల చట్టం 1879ని రద్దు చేయాలని నిర్ణయించారు.
ప్రెస్, పీరియాడికల్స్ రిజిస్ట్రేషన్ బిల్లు 2023
వర్షాకాల సమావేశాల్లోనే ప్రభుత్వం ప్రెస్ అండ్ పీరియాడికల్ రిజిస్ట్రేషన్ బిల్లును 2023లో రాజ్యసభలో ఆమోదించింది. ఈ బిల్లు లోక్‌సభ ఆమోదం పొందితే ప్రజలకు అనేక సౌకర్యాలు అందుతాయి. ఈ బిల్లు అమలు తర్వాత డిజిటల్ మీడియా కూడా నియంత్రణ పరిధిలోకి వస్తుంది. పారదర్శకతను ప్రవేశపెట్టడమే ఈ బిల్లు ప్రధాన లక్ష్యం. ఈ బిల్లు వార్తాపత్రికలు, మ్యాగజైన్‌ల నమోదు ప్రక్రియను సులభతరం చేస్తుంది. మీరు మీ స్వంత వార్తాపత్రికను ప్రారంభించాలనుకుంటే, మీరు జిల్లా కలెక్టర్‌కు దరఖాస్తు చేసుకోవచ్చు. ప్రెస్‌ను నిర్వహించనందుకు చాలా శిక్షాస్పద నిబంధనలు తొలగించబడ్డాయి.
పోస్టాఫీసు బిల్లు, 2023
పోస్ట్ ఆఫీస్ బిల్లు 2023 ఆగస్టు 10, 2023న రాజ్యసభలో ప్రవేశపెట్టబడింది. ఇది 1898లో చేసిన పాత చట్టం స్థానంలో ఉంటుంది. ఈ బిల్లు పోస్టాఫీసుకు ఉత్తరాలు పంపే అధికారాన్ని అలాగే ఉత్తరాలు స్వీకరించడం, సేకరించడం, పంపడం, బట్వాడా చేయడం వంటి యాదృచ్ఛిక సేవలను తొలగిస్తుంది. ఈ బిల్లు ప్రకారం పోస్టాఫీసులు తమ స్వంత ప్రత్యేక తపాలా స్టాంపులను జారీ చేయగలవు. అలా చేసే అధికారం వారికి ఉంటుంది.
ఈ చట్టం పోస్ట్ ద్వారా పంపిన సరుకులను అడ్డగించడానికి అనుమతిస్తుంది. ఏదైనా అత్యవసర పరిస్థితిలో భద్రత, శాంతిని దృష్టిలో ఉంచుకుని పోస్ట్ ఆఫీస్‌లోని కొంతమంది ఉన్నతాధికారులకు ఏదైనా రవాణాను తెరవడానికి, ఆపడానికి లేదా నాశనం చేయడానికి హక్కు ఉంటుంది.
ఎన్నికల కమీషనర్, ఇతర ఎన్నికల కమీషనర్లు (సేవా నిబంధన) బిల్లు, 2023
ప్రధాన ఎన్నికల కమిషనర్ (సీఈసీ), ఎన్నికల కమిషనర్ల (ఈసీ) నియామక ప్రక్రియలో మార్పులు చేసే లక్ష్యంతో ప్రభుత్వం రాజ్యసభ వర్షాకాల సమావేశాల్లో బిల్లును ప్రవేశపెట్టింది. ఈ బిల్లుపై రాజ్యాంగంలోని ఆర్టికల్ 324లో పార్లమెంటరీ చట్టం లేదని ప్రభుత్వం చెబుతోంది. కాబట్టి ఈ సమస్యను తొలగించడానికి ప్రభుత్వం ఇప్పుడు ఈ బిల్లును రూపొందిస్తోంది.
ఈ బిల్లు విశేషాల గురించి మాట్లాడితే.. దాని ఛైర్మన్ ప్రధానమంత్రి. సభ్యునిగా లోక్‌సభలో ప్రతిపక్ష నాయకుడు (లోక్‌సభలో ప్రతిపక్ష నాయకుడిని గుర్తించకపోతే, లోక్‌సభలో అతిపెద్ద ప్రతిపక్ష నాయకుడు ఈ పాత్రను పోషిస్తారు). ప్రధానమంత్రి ఒక కేంద్ర కేబినెట్ మంత్రిని సభ్యునిగా నామినేట్ చేయగలరు.
అయితే, ఈ బిల్లు వివాదాస్పదమని చెప్పబడుతోంది. ఎందుకంటే ఇందులో అధికార సమతుల్యత ఏకపక్షంగా ఉంది. దీని కారణంగా ఎన్నికల కమిషనర్ నిష్పక్షపాతంగా ఉండరు. అటువంటి పరిస్థితిలో ఈ బిల్లు ఆమోదం పొందితే, దాని నిష్పాక్షికత ప్రశ్నార్థకమవుతుందని, ఎందుకంటే ఎన్నికల సంఘంపై ఏకపక్ష నియంత్రణ దేశంలోని ఎన్నికల ప్రక్రియకు ఆటంకం కలిగిస్తుందని ప్రతిపక్షాలు చెబుతున్నాయి.