Heart Attack: గుండెపోటు (Heart Attack) అనేది అత్యవసర పరిస్థితి. ఈ స్థితిలో వెంటనే చర్యలు తీసుకోకపోతే వ్యక్తి ప్రాణాలు కోల్పోయే ప్రమాదం ఉంది. కాబట్టి గుండెపోటు వచ్చినప్పుడు ఏమి చేయాలనే దాని గురించి తెలుసుకోవడం చాలా అవసరం. చాలా మంది ఈ పరిస్థితిలో భయపడతారు. కానీ ఇది ప్రతి నిమిషం విలువైన సమయం. సోషల్ మీడియాలో పోస్ట్ చేసిన ఒక కథనంలో ఇంటర్వెన్షనల్ కార్డియాలజిస్ట్ డాక్టర్ జీవితేష్ సతీజా గుండెపోటు వచ్చినప్పుడు ఏమి చేయాలో వివరించారు. ఇంట్లో లేదా బయట ఎవరికైనా గుండెపోటు వస్తే వారి ప్రాణాలను ఎలా కాపాడాలో స్టెప్ బై స్టెప్ తెలుసుకోండి. అలాగే గుండెపోటు, కార్డియాక్ అరెస్ట్ (Cardiac Arrest) మధ్య తేడాను ఎలా గుర్తించాలో తెలుసుకుందాం.
గుండెపోటు వస్తే ఏమి చేయాలి?
ముందుగా గుండెపోటు వచ్చినప్పుడు ఏమి జరుగుతుందో తెలుసుకోవడం ముఖ్యం. గుండెకు రక్తాన్ని సరఫరా చేసే నాళం బ్లాక్ అయినప్పుడు గుండెపోటు వస్తుంది. దీనివల్ల రక్త ప్రవాహం ఆగిపోతుంది. ఇది కొలెస్ట్రాల్ లేదా ఫలకం పేరుకుపోవడం వల్ల లేదా రక్తం గడ్డకట్టడం వల్ల జరుగుతుంది. ఈ సమయంలో వ్యక్తికి ఛాతీలో నొప్పి మొదలవుతుంది. ఈ నొప్పి ఒత్తిడి లాగా అనిపిస్తుంది.
గుండెపోటు సంకేతాలను గుర్తించండి
గుండెపోటు వచ్చినప్పుడు ఛాతీలో ఒత్తిడితో కూడిన నొప్పి మాత్రమే కాకుండా ఎడమ చేతిలో కూడా నొప్పి మొదలవుతుంది. ఈ నొప్పి దవడ, మెడ, వెనుక భాగం వరకు వ్యాపించవచ్చు. దీంతో పాటు చెమట పట్టడం, వికారం, శ్వాస ఆడకపోవడం, తల తిరగడం, ఆందోళన వంటి లక్షణాలు కనిపిస్తాయి.
సహాయం కోసం వెంటనే ఈ పని చేయండి
ఎవరికైనా గుండెపోటు వచ్చినప్పుడు ఆలస్యం చేయకుండా సమయాన్ని వృథా చేయకుండా వెంటనే అంబులెన్స్కు కాల్ చేయండి లేదా రోగిని ఆసుపత్రికి తీసుకువెళ్లండి. 108/112 డయల్ చేసి గుండెపోటు గురించి తెలియజేయండి. ఆ తర్వాత క్యాథ్ ల్యాబ్ (యాంజియోప్లాస్టీ సౌకర్యం) ఉన్న ఆసుపత్రి కోసం అంబులెన్స్ను పిలవండి. సమీపంలో క్యాథ్ ల్యాబ్ ఉన్న ఆసుపత్రి లేకపోతే దగ్గరలో ఉన్న ఏ ఆసుపత్రికైనా వెళ్లండి. మీకు గుండెపోటు వస్తుంటే మీరే వాహనం నడుపుకొని వెళ్లవద్దు, ఇతరుల సహాయం తీసుకోండి.
ఆస్పిరిన్ మాత్ర ఇవ్వండి
గుండెపోటు వస్తున్న వ్యక్తికి 300 మి.గ్రా ఆస్పిరిన్ మాత్ర ఇచ్చి నమలమని చెప్పండి. కరిగే ఆస్పిరిన్ లేదా డిస్పిరిన్ మాత్ర కూడా ఇవ్వవచ్చు. ఆ వ్యక్తికి అలెర్జీ ఉన్నా లేదా రక్తస్రావం అయ్యే అల్సర్ చరిత్ర ఉన్నా ఈ మాత్ర ఇవ్వవద్దు. మీరు ఆ వ్యక్తిని ఆసుపత్రికి తీసుకువెళ్లేటప్పుడు మాత్రమే ఇది చేయాలి. మీరే చికిత్స చేయాలని అనుకోవద్దు. ఆసుపత్రికి కాల్ చేసిన తర్వాత మాత్రమే ఈ ప్రథమ చికిత్స అందించండి.
Also Read: Messi: సచిన్ టెండూల్కర్, సునీల్ ఛెత్రిని కలవనున్న మెస్సీ!
రోగిని ఈ విధంగా కూర్చోబెట్టండి
గుండెపోటు వస్తున్న వ్యక్తిని కూర్చోబెట్టండి లేదా 45 డిగ్రీల కోణంలో సగం వాలుగా పడుకోబెట్టండి. ఆ వ్యక్తికి గాలి తగిలేలా చూసుకోండి. బిగుతుగా ఉన్న దుస్తులు ధరించి ఉంటే వాటిని వదులు చేయండి. అవసరం లేకపోతే రోగిని ఎక్కువగా కదల్చవద్దు లేదా మెట్లు ఎక్కించడం/దింపడం చేయవద్దు. రోగి గుండెపై ఎక్కువ ఒత్తిడి పడకుండా ఉండటానికి మీరు కూడా సంయమనం పాటించడం ముఖ్యం.
గమనిస్తూ ఉండండి
రోగిపై దృష్టి పెట్టండి. అతని శ్వాస రేటు ఎలా ఉంది? పల్స్ నడుస్తుందా లేదా గమనించండి. ఆ వ్యక్తికి శ్వాస ఆడకపోతే లేదా పల్స్ నడవకపోతే అది కార్డియాక్ అరెస్ట్ అయి ఉండవచ్చు. అలా జరిగితే SOS ప్రోటోకాల్ను అనుసరించి, ఆ వ్యక్తికి వెంటనే సీపీఆర్ (CPR) ఇవ్వడం అవసరం.
కార్డియాక్ అరెస్ట్లో CPR ఎలా ఇవ్వాలి?
కార్డియాక్ అరెస్ట్లో వ్యక్తికి సీపీఆర్ ఇవ్వబడుతుంది. దీని కోసం వ్యక్తిని పడుకోబెట్టి, అతని ఛాతీ మధ్యలో బలంగా, వేగంగా నెట్టాలి. 2 అంగుళాలు లేదా 5 సెం.మీ లోతు వరకు, 100-120/నిమిషం వేగంతో (సుమారు సెకనుకు 2 సార్లు) నెట్టాలి. ఏదైనా డాక్టర్ లేదా వృత్తిపరమైన సహాయం వచ్చే వరకు సీపీఆర్ ఇస్తూ ఉండండి.
ఈ తప్పులు అస్సలు చేయవద్దు
- ఛాతీలో నొప్పి వస్తే అసిడిటీగా భావించి గంటల తరబడి వేచి ఉండటం.
- రోగికి నీరు, సోడా లేదా నొప్పి నివారణ మందులు ఇవ్వడం.
- ఛాతీపై మసాజ్ చేయడం.
- గుండెపోటు వచ్చిన రోగిని నేరుగా పడుకోబెట్టడం.
- స్వయంగా కారు నడపడం.
- కుటుంబ సభ్యుల సలహా తీసుకోవడానికి ఆగి, ఆసుపత్రికి వెళ్లడంలో ఆలస్యం చేయడం.
- నిపుణులు లేని క్లినిక్లలో సమయాన్ని వృథా చేయడం.
గణాంకాలు ఏమి చెబుతున్నాయి?
ICMR 2022: 70% మంది భారతీయ గుండెపోటు రోగులు 2 గంటల కంటే ఎక్కువ ఆలస్యంగా ఆసుపత్రికి చేరుకుంటారు.
NEJM 2022: సీపీఆర్ లేకుండా కార్డియాక్ అరెస్ట్లో జీవించే అవకాశం 10% తగ్గుతుంది.
లాన్సెట్ 2019: గుండెపోటులో ఆసుపత్రికి తీసుకువెళ్లడంలో చేసిన 30 నిమిషాల ఆలస్యం మరణాల రేటును 7% వరకు పెంచుతుంది.
ICMR 2022: భారతదేశంలో మొదటి గుండెపోటు సగటు వయస్సు పశ్చిమ దేశాలతో పోలిస్తే 10 సంవత్సరాలు తక్కువగా ఉంది.