Fact Checked By factly
ప్రచారం : చెక్కులను నింపడానికి బ్లాక్ ఇంక్ వినియోగాన్ని నిషేధిస్తూ రిజర్వ్ బ్యాంక్ ఆఫ్ ఇండియా (RBI) మార్గదర్శకాలను సవరించింది. చెక్కులను ఇప్పుడు నీలం లేదా ఆకుపచ్చ సిరాతో మాత్రమే రాయాలి.
వాస్తవం: జరిగిన ప్రచారంలో వాస్తవికత లేదు. చెక్‌లు రాయడానికి నల్ల ఇంక్‌ను(Fact Check) ఉపయోగించడాన్ని నిషేధిస్తూ RBI అటువంటి మార్గదర్శకాలను జారీ చేయలేదు. RBI వెబ్‌సైట్‌లో అందుబాటులో ఉన్న సమాచారం ప్రకారం.. చెక్కులను రాయడానికి RBI నిర్దిష్ట ఇంక్ రంగులను సూచించలేదు. భారత ప్రభుత్వ అధికారిక నిజ తనిఖీ విభాగం PIB ఫాక్ట్ చెక్ కూడా ఆ ప్రచారాన్ని ఖండించింది. RBI అటువంటి మార్గదర్శకాలను జారీ చేయలేదని స్పష్టం చేసింది. అందువల్ల ఆ వైరల్ పోస్ట్‌లో చేసిన దావా తప్పు.
రిజర్వ్ బ్యాంక్ ఆఫ్ ఇండియా (RBI) చెక్‌లపై రాయడానికి మార్గదర్శకాలను మార్చిందని సోషల్ మీడియా ప్లాట్‌ఫారమ్‌లలో వైరల్ అవుతున్న పోస్ట్ ( ఇక్కడ , ఇక్కడ మరియు ఇక్కడ ) ఉంది.
పోస్ట్‌లో ఇలా రాశారు..
“కొత్త మార్గదర్శకాల ప్రకారం.. నల్ల ఇంక్‌తో రాన చెక్కులు 01 జనవరి 2025 నుంచి ఆమోదించబడవు. చెక్కులు చెల్లుబాటు కావాలంటే తప్పనిసరిగా నీలం లేదా ఆకుపచ్చ రంగు ఇంకుతో రాయాలి. చెక్కుల ట్యాంపరింగ్, మార్పులను నిరోధించడానికి RBI ఈ చర్య తీసుకుంది. 14 జనవరి 2025న టైమ్స్ ఆఫ్ ఇండియాలో ప్రచురించబడిన నివేదిక నుంచి ఈ సమాచారం సేకరించబడిందని పోస్ట్‌లో పేర్కొన్నారు.
ఈ పోస్ట్ యొక్క ఆర్కైవ్ చేసిన సంస్కరణను ఇక్కడ చూడొచ్చు .
ఫ్యాక్ట్ చెక్‌లో ఏం గుర్తించారు ?
కీవర్డ్ సెర్చ్ : వైరల్ దావాలో ఉన్న నిజమెంత ? అనేది తెలుసుకోవడానికి మేం దానికి సంబంధించిన కీవర్డ్‌లతో ఇంటర్నెట్‌లో సెర్చ్ చేశాం. అయితే చెక్కులను పూరించడానికి నల్ల ఇంక్‌ను ఉపయోగించడాన్ని RBI నిషేధించిందని సూచించే విశ్వసనీయ నివేదికలేవీ మాకు కనిపించలేదు.
టైమ్స్ ఆఫ్ ఇండియా : టైమ్స్ ఆఫ్ ఇండియా పేరుతో వైరల్ అయిన దావాకు మద్దతునిచ్చే నివేదిక కూడా మాకు కనిపించలేదు. మేం టైమ్స్ ఆఫ్ ఇండియా వెబ్‌సైట్‌ని సందర్శించి , దావాలో పేర్కొన్న విధంగా దాని 14 జనవరి 2025 వార్తల ఎడిషన్‌ను సమీక్షించాం. అయితే, అక్కడ కూడా అటువంటి నివేదిక దొరకలేదు. ( ఇక్కడ ).
ఆర్‌బీఐ : మేం RBI వెబ్‌సైట్‌ని సందర్శించి, దాని పత్రికా ప్రకటనలు, సర్క్యులర్‌లు, ప్రచురణలను సమీక్షించా. అయితే, అలాంటి మార్గదర్శకాల గురించి ఎలాంటి సమాచారాన్ని అక్కడ కనుగొనలేదు. మేం RBI వెబ్‌సైట్‌లో కీవర్డ్ సెర్చ్ కూడా చేశాం. ఇది చెక్ ట్రంక్ సిస్టమ్‌పై ‘తరచుగా అడిగే ప్రశ్నలు’ శీర్షికతో 31 అక్టోబర్ 2022న ప్రచురించబడిన నివేదిక (ఆర్కైవ్ చేసిన లింక్ )ను చూపించింది. అయితే ఆ నివేదికలో.. “చెక్కులు రాయడానికి ఉపయోగించాల్సిన నిర్దిష్ట ఇంక్ రంగులను RBI సూచించలేదు.” వాస్తవానికి చెక్‌ను పూరించడానికి వివిధ రంగుల ఇంక్‌లను ఉపయోగించకూడదు. అలా చేస్తే చెక్ చెల్లదు .
It is being claimed in social media posts that @RBI has issued new rules prohibiting the use of black ink on cheques.#PIBFactCheck
▶️This claim is #FAKE
▶️Reserve Bank of India has not prescribed specific ink colors to be used for writing cheques
🔗https://t.co/KTZIk0dawz pic.twitter.com/vbL3LbBtFs
— PIB Fact Check (@PIBFactCheck) January 17, 2025