Amarnath Yatra : అమర్‌నాథ్ యాత్ర భారతదేశంలో అత్యంత పవిత్రమైన హిందూ యాత్రలలో ఒకటి. ప్రతి సంవత్సరం లక్షలాది భక్తులు మంచుతో కప్పబడ్డ అమర్‌నాథ్ గుహకు వెళ్లి, సహజంగా ఏర్పడిన శివలింగాన్ని దర్శించుకుంటారు. ఈ యాత్ర శివభక్తులకు మాత్రమే కాదు, ఆధ్యాత్మికతను అన్వేషించేవారికీ ఒక విశిష్టమైన అనుభవంగా నిలుస్తుంది. అయితే అమర్‌నాథ్ గుహకు వెళ్లే మార్గంలో ఎన్నో చారిత్రక, ఆధ్యాత్మిక ప్రాముఖ్యత కలిగిన దేవాలయాలు ఉన్నాయి. ఇవి చాలామందికి తెలియకపోవచ్చు. ఈ యాత్రను మరింత ఆధ్యాత్మికంగా తీర్చిదిద్దే ఐదు దేవాలయాలను ఇప్పుడు పరిశీలిద్దాం.
1. మమలేశ్వర్ దేవాలయం (పహల్గామ్)
పహల్గామ్ ప్రాంతంలో ఉన్న మమలేశ్వర్ దేవాలయం ఒక ప్రాచీన శివాలయం. ఇది అమర్‌నాథ్ యాత్రకు ఆధారాలయంలో కూడా పరిగణించబడుతుంది. పార్వతీ దేవి ఇక్కడే తపస్సు చేసినట్లు పురాణాలు చెబుతున్నాయి. శివుడు నందిని ఇక్కడ వదిలి గుహకు వెళ్లాడని స్థల పురాణం చెబుతోంది. ఆలయం పక్కనే ఉన్న పవిత్ర కుండం, నిశ్శబ్దమైన వాతావరణం భక్తులను శాంతితో నింపుతుంది. పహల్గామ్ పేరు కూడా ‘మమల్’ అనే పూర్వనామం నుంచి వచ్చినదని నమ్ముతారు. యాత్రికులు ఇక్కడ దీపాలు వెలిగిస్తూ శివుని ఆశీస్సులు కోరతారు.
2. మార్తాండ్ సూర్య దేవాలయం
పహల్గామ్ నుంచి కొద్దిగా దూరంలో ఉన్న మార్తాండ్ సూర్య దేవాలయం ఒక చారిత్రక అద్భుతం. 8వ శతాబ్దంలో కాశ్మీర్ రాజు లలితాదిత్య ముక్తపీడ ఈ దేవాలయాన్ని నిర్మించాడు. ఇది సూర్య భగవానునికి అంకితం చేయబడింది. గుప్త, గాంధార, కాశ్మీరీ శిల్పశైలులతో నిర్మితమైన ఈ ఆలయం ఇప్పుడు శిథిలావస్థలో ఉన్నా, దాని మహిమ చెక్కుచెదరదు. ఇక్కడి పీఠభూమిపై నిలిచిన ఆలయం నుంచి కాశ్మీర్ లోయ అందాలు తిలకించవచ్చు. చరిత్ర మరియు ఆధ్యాత్మికతను అన్వేషించేవారికి ఇది ఒక అరుదైన గమ్యం.
3. అవంతిపుర దేవాలయాలు
శ్రీనగర్ నుంచి పహల్గామ్ దారిలో ఉన్న అవంతిపురలో 9వ శతాబ్దపు రెండు ప్రసిద్ధ దేవాలయాలు ఉన్నాయి. అవంతివర్మన్ రాజు ఇవి నిర్మించాడు. ఒకటి విష్ణువుకు అంకితం చేయబడిన అవంతిస్వామి ఆలయం కాగా, మరొకటి శివుడికి అంకితం చేసిన అవంతీశ్వర్ ఆలయం. ఈ దేవాలయాలు పాక్షికంగా శిథిలమై ఉన్నప్పటికీ, వాటి రాతి శిల్ప కళను చూస్తే భక్తులు విస్మయ చెందుతారు. శైవం, వైష్ణవం రెండు సంప్రదాయాల ఆధ్యాత్మికతను ఈ ప్రదేశం సమతుల్యంగా అందిస్తుంది.
4. శంకరాచార్య దేవాలయం (శ్రీనగర్)
శ్రీనగర్‌లోని ఒక కొండపై ఉన్న ఈ ఆలయం శివునికి అంకితం చేయబడింది. అదృష్టవశాత్తూ, ఈ ఆలయాన్ని ఆదిశంకరాచార్యులు స్వయంగా సందర్శించినట్లు చెబుతారు. దాల్ సరస్సు మరియు నగరాన్ని చూడటానికి ఇది ఒక అద్భుతమైన వ్యూపాయింట్. ఈ ఆలయం రక్షిత ప్రదేశం కావడంతో కొంత ఎక్కాలి, కాని అందుకు తగినంత విలువైన దృశ్యాలు, ఆధ్యాత్మికత ఇక్కడ లభిస్తుంది. భక్తులు అమర్‌నాథ్ యాత్రకు ముందు లేదా తరువాత ఇక్కడ శివుని దరిశనానికి వస్తుంటారు.
5. పాండ్రేథన్ పానీ దేవాలయం
శ్రీనగర్‌కు సమీపంలోని అనంతనాగ్ రహదారిలో ఉన్న ఈ ఆలయం 8వ నుండి 10వ శతాబ్దానికి చెందింది. నీటిలో మునిగిపోయినట్టుగా ఉండే ఈ శివాలయాన్ని “పానీ దేవాలయం” అని పిలుస్తారు. ఇది మడప్ శైలిలో నిర్మించబడిన చదరపు ఆలయం, పిరమిడ్ ఆకారపు పైకప్పుతో నిర్మితమైన అరుదైన ఆలయాల్లో ఒకటి. ఈ ఆలయం ఇప్పటికీ శివ భక్తులకు ఓ ప్రత్యేక అనుభూతిని కలిగిస్తుంది. చుట్టూ ఉన్న నీటి తడిలోనూ, శిల్పాల మౌనంలోనూ ఆధ్యాత్మికత అనుభవించవచ్చు. కాగా, అమర్‌నాథ్ యాత్ర సృష్టించే ఆధ్యాత్మిక అనుభూతిని, చరిత్రను మరింత లోతుగా అనుభవించాలంటే.. ఈ 5 ఆలయాలు తప్పక సందర్శించాలి. ఇవి శివుడి మార్గంలో మనకు మరింత బలాన్ని, ప్రశాంతతను, విశ్వాసాన్ని ఇస్తాయి. ఈ యాత్ర మీకు ఒక మానసిక శుద్ధిని కూడా ఇస్తుందని ఆశిద్దాం.