. త్రిమూర్తుల సమన్వయ స్వరూపం
. ప్రతీకలతో నిండిన దత్తుని స్వరూపం
. ఆరాధన ఫలితాలు, ఆత్మజ్ఞాన మార్గం
Dattatreya : హిందూ ధార్మిక పరంపరలో దత్తాత్రేయుడు ఒక అపూర్వమైన ఆధ్యాత్మిక తత్త్వానికి ప్రతినిధిగా నిలుస్తాడు. బ్రహ్మ, విష్ణు, మహేశ్వరుల త్రిమూర్తుల ఏక స్వరూపమే దత్తాత్రేయుడని శాస్త్రాలు చెబుతాయి. సృష్టి, స్థితి, లయ అనే మూడు కార్యాల సమన్వయం ఆయన రూపంలో దర్శనమిస్తుంది. అత్రి మహర్షి, పతివ్రతా శిరోమణి అనసూయ దేవిల పుత్రుడిగా జన్మించిన దత్తుడు, లోకానికి జ్ఞానమార్గాన్ని బోధించేందుకు అవతరించిన మహాత్ముడిగా భావిస్తారు. మూడు తలలతో దర్శనమిచ్చే ఆయన స్వరూపం త్రిమూర్తుల ఏకత్వాన్ని సూచిస్తే, ఆ రూపంలో దాగిన తత్త్వం ఆధ్యాత్మిక లోతులను ఆవిష్కరిస్తుంది.
దత్తాత్రేయుని స్వరూపంలోని ప్రతి అంశం ఒక విశిష్టమైన భావార్థాన్ని కలిగి ఉంటుంది. ఆయన మూడు తలలు సృష్టి, స్థితి, లయల్ని సూచిస్తే, ఆరు చేతులు సర్వదిక్కుల వ్యాప్తి, సర్వకార్య నిర్వహణకు సంకేతాలుగా భావిస్తారు. చేతుల్లో పట్టుకున్న శంఖం, చక్రం, త్రిశూలం, కమండలం వంటి ఆయుధాలు, సాధనాలు ధర్మం, జ్ఞానం, వైరాగ్యం, రక్షణలను సూచిస్తాయి. ప్రకృతిలోని 24 అంశాలను గురువులుగా స్వీకరించిన మహానుభావుడిగా దత్తాత్రేయుడు విశ్వగురువుగా ప్రసిద్ధి చెందాడు. భూమి నుంచి ఆకాశం వరకూ, జల, అగ్ని, వాయు వంటి ప్రకృతి శక్తుల నుంచే జీవన పాఠాలను నేర్చుకున్న ఆయన బోధనలు మనిషిని సహజ జీవనానికి దగ్గర చేస్తాయి.
దత్తాత్రేయుని పూజకు, ఆరాధనకు విశేషమైన ప్రాధాన్యం ఉంది. ఆయనను భక్తిశ్రద్ధలతో పూజించి అన్నదానం చేయడం వల్ల అపారమైన పుణ్యఫలాలు లభిస్తాయని భక్తుల విశ్వాసం. దత్తుని ఆరాధన ద్వారా గురువు కృప, దైవ అనుగ్రహం రెండూ ఒకేసారి లభిస్తాయని శాస్త్రోక్తి. అందుకే ఆయనను ‘గురుదేవుడు’గా, ‘దైవ స్వరూపుడు’గా భావిస్తారు. దత్తాత్రేయుని ధ్యానం, జపం మనస్సుకు స్థిరత్వాన్ని, జీవితానికి దిశను ప్రసాదిస్తాయని అంటారు. ఆత్మజ్ఞానాన్ని సాధించాలనుకునే సాధకులకు దత్తాత్రేయ మార్గం ఒక దీపస్తంభంలా మార్గదర్శకంగా నిలుస్తుంది. కాలాతీతమైన ఆయన తత్త్వం నేటికీ ఆధ్యాత్మిక సాధనలో అన్వయించదగినదిగా ఉండటం దత్తుని మహత్తుకు నిదర్శనం.