UPI Boom: యూపీఐ వినియోగం పెరగడంతో నగదు వాడకం తగ్గింది: ఆర్‌బీఐ

UPI Boom: భారతదేశం ఫ్లాగ్‌షిప్ రియల్-టైమ్ చెల్లింపుల ప్లాట్‌ఫారమ్ అయిన యూనిఫైడ్ పేమెంట్స్ ఇంటర్‌ఫేస్ (UPI Boom) వినియోగం పెరగడం వల్ల జాతీయ, ఉప-జాతీయ స్థాయిలలో నగదుకు డిమాండ్ తగ్గిందని రిజర్వ్ బ్యాంక్ ఆఫ్ ఇండియా (RBI) సెప్టెంబర్ బులెటిన్‌లోని ఒక కథనం వెల్లడించింది. ఆర్‌బీఐ సిబ్బంది రచించిన ఈ అధ్యయనం ప్రకారం.. యూపీఐ లావాదేవీల సంఖ్యకు, నగదుకు డిమాండ్‌కు మధ్య ప్రతికూల సంబంధం ఉందని తేలింది. ఇది ఫిజికల్ కరెన్సీకి యూపీఐ ఒక ప్రత్యామ్నాయంగా మారుతున్నట్లు సూచిస్తోంది.

స్థూల స్థాయిలో చూస్తే భారతదేశ చెల్లింపుల రంగంలో ఒక నిర్మాణాత్మక మార్పు చోటుచేసుకుందని, మహమ్మారి కాలం తర్వాత కరెన్సీ వృద్ధి తగ్గుముఖం పట్టడం, యూపీఐ వినియోగం పెరగడం వంటివి ఈ మార్పును సూచిస్తున్నాయి. ఆదాయం పెరిగితే నగదు డిమాండ్ పెరుగుతుందని, అయితే యూపీఐ వినియోగం, వడ్డీ రేట్లు నగదు డిమాండ్‌ను తగ్గిస్తున్నాయని అధ్యయనం పేర్కొంది.

యూపీఐ అద్భుత ప్రగతి

2016లో ప్రారంభమైన యూపీఐ 2017లో 30 మిలియన్ల మంది వినియోగదారుల నుండి 2024 నాటికి 420 మిలియన్లకు పెరిగింది. వార్షిక లావాదేవీల సంఖ్య 200 బిలియన్లకు చేరువలో ఉంది. ఇది మొత్తం డిజిటల్ చెల్లింపులలో 80 శాతానికి పైగా ఉంది. “పదేళ్లలోపే యూపీఐ ఒక ప్రధాన చెల్లింపు వ్యవస్థగా మారింది. ఇది నెలకు 17 బిలియన్లకు పైగా లావాదేవీలను ప్రాసెస్ చేస్తుంది. 2024-25 ఆర్థిక సంవత్సరంలో మొత్తం డిజిటల్ చెల్లింపుల వాల్యూమ్‌లో 84 శాతంగా, విలువలో 9 శాతంగా ఉంది” అని ఆ కథనం పేర్కొంది.

Also Read: Dating App: షాకింగ్ ఘటన.. డేటింగ్ యాప్ ద్వారా క‌లుసుకున్న ఇద్ద‌రు యువ‌కులు!

నగదు చలామణి తగ్గుదల

డిజిటల్ చెల్లింపులు పెరిగినా చలామణిలో ఉన్న నగదు (CIC) వృద్ధి నెమ్మదిగా కొనసాగుతోంది. 2021 ఆర్థిక సంవత్సరంలో జీడీపీలో 14.4 శాతం గరిష్ట స్థాయికి చేరిన CIC.. 2024లో 11.7 శాతానికి, 2025లో 11.2 శాతానికి తగ్గింది. ఇటీవలి సంవత్సరాల్లో వార్షిక CIC వృద్ధి 4 నుండి 6 శాతానికి పడిపోయింది. దీనికి డిజిటల్ చెల్లింపుల వైపు మారడం, రూ. 2,000 నోట్ల ఉపసంహరణ, ఆర్థిక లావాదేవీలు మరింత అధికారికం కావడం వంటివి కారణాలు.

డిజిటల్ చెల్లింపుల వృద్ధి

మరోవైపు జీడీపీలో డిజిటల్ చెల్లింపుల విలువ 800 శాతానికి పైగా పెరిగింది. 2015-2025 మధ్య మొత్తం డిజిటల్ చెల్లింపుల వార్షిక వృద్ధి రేటు వాల్యూమ్‌లో 48 శాతం, విలువలో 12.5 శాతంగా ఉంది. ఈ మార్పు కారణంగా ఏటీఎంల నుండి నగదు ఉపసంహరణలు కూడా తగ్గాయి. అయినప్పటికీ డిజిటల్ చెల్లింపుల వినియోగంలో అంతరాలు ఇంకా ఉన్నాయని ఈ అధ్యయనం ఎత్తిచూపింది. అత్యధిక ఆదాయం ఉన్న 20 శాతం మంది డిజిటల్ చెల్లింపులను ఉపయోగించే అవకాశం, తక్కువ ఆదాయం ఉన్న 40 శాతం వారితో పోలిస్తే రెట్టింపు ఎక్కువగా ఉంది. ఇటీవలి డేటా ప్రకారం.. టాప్ 10 శాతం వినియోగదారులకు యూపీఐ ఉపయోగించే సామర్థ్యం, దిగువ 25 శాతం వారితో పోలిస్తే రెట్టింపు ఎక్కువగా ఉంది. మొత్తం మీద యూపీఐని ఉపయోగించగల సామర్థ్యం ఇప్పుడు 50 శాతానికి చేరుకుంది.