అమరావతి, ఆంధ్రప్రదేశ్: వివాదాలు, విరామాలు, న్యాయపోరాటాల మధ్య వెలిసిన అమరావతి పునర్జీవించబోతోంది. ప్రపంచ ప్రామాణికాలకు సరిపోయే రాజధానిగా నిర్మించబడ్డ అమరావతి, ఒక సమయంలో ‘ తీరని కల’గా నిలిచిపోయింది. కానీ ఇప్పుడు, మే 2, 2025న ప్రధానమంత్రి నరేంద్ర మోదీ శంకుస్థాపన చేయనున్న నేపథ్యంలో, ఆ కల మరోసారి నిజం కానుంది. ఒక్క యంత్రం, ఒక్క ఒప్పందం, ఒక్క నిశ్చయమైన ముఖ్యమంత్రి ద్వారా ఈ ప్రాజెక్ట్ మళ్లీ పురో గమనంలోకి వస్తోంది.ఒక సమయంలో “గోస్ట్ సిటీ”గా ముద్రపడిన అమరావతి, ఇప్పుడు ఓ భారీ పునఃప్రారంభానికి సిద్ధమవుతోంది. విజయవాడ–గుంటూరు మధ్యలో 217 చదరపు కిలోమీటర్ల విస్తీర్ణంలో రూ. 65,000 కోట్లతో పునర్నిర్మాణం సాగుతోంది. ఇది కేవలం పాలనాపురిగా మాత్రమే కాకుండా, ప్రపంచంలోనే మొదటి 100% పునరుత్పాదక ఇంధన ఆధారిత రాజధానిగా రూపొందుతోంది. ముఖ్యమంత్రి చంద్రబాబు నాయుడు కలలు కన్న ఈ గ్రీన్ సిటీ, శక్తి వినియోగంలో కొత్త ప్రామాణికాలను నెలకొల్పనుంది.2050 నాటికి అమరావతికి అవసరమయ్యే 2,700 మెగావాట్ల విద్యుత్‌ను సౌర, గాలి, జల విద్యుత్ వనరుల ద్వారానే ఉత్పత్తి చేయాలన్న లక్ష్యం ఉంది. ఇప్పటికే ప్రభుత్వ భవనాల్లో, అంగన్‌వాడీలు, పాఠశాలలు, ఆరోగ్య కేంద్రాల్లో రూఫ్‌టాప్ సోలార్ ప్యానెళ్లను ఏర్పాటు చేస్తున్నారు. ఎయిర్ కండిషనింగ్ కోసం ఎనర్జీ సేవింగ్‌గా రూపొందించనున్న డిస్ట్రిక్ట్ కూలింగ్ సిస్టమ్‌తో ప్రభుత్వ భవనాల్లో విద్యుత్ వినియోగం సగానికి పైగా తగ్గుతుంది. అమరావతి మెట్రో, ఎలక్ట్రిక్ బస్సులు వంటి పబ్లిక్ ట్రాన్స్‌పోర్ట్ వ్యవస్థలన్నీ పచ్చదన లక్ష్యాలను మన్నించేలా ఉంటాయి. అలాగే ఎలక్ట్రిక్ వాహనాల ఛార్జింగ్ స్టేషన్లను నగరమంతా ఏర్పాటు చేయనున్నారు. కొత్తగా మంజూరు అవుతున్న నిర్మాణ అనుమతులన్నీ గ్రీన్ బిల్డింగ్ ప్రమాణాలను తప్పనిసరిగా అనుసరించాల్సి ఉంటుంది.అమరావతి పునరుత్థానమంటే కేవలం ఎనర్జీ ప్రాజెక్టులపై కాదు — ఆ రాజధానికి తిరిగి గౌరవం తీసుకురావడంపై కూడా. తొలితరం ప్రణాళికలో తొమ్మిది థీమ్ సిటీలు, 27 టౌన్‌షిప్స్, శాసనసభ భవనం, 50 అంతస్తుల జనరల్ అడ్మినిస్ట్రేషన్ టవర్, హైకోర్టు, సచివాలయం, శాసన సభ్యుల కోసం నివాసాలు — ఇవన్నీ ఉండేవి. 2015లో 33,000 ఎకరాల భూమిని రైతుల సహకారంతో ల్యాండ్ పూలింగ్ ద్వారా సేకరించారు. కానీ 2019లో వైఎస్సార్ కాంగ్రెస్ ప్రభుత్వంలో మూడు రాజధానుల భావన తెరపైకి రావడం, అమరావతిని చీకటి గదిలో నెట్టింది.
అయిదేళ్ల పాటు నిర్మాణం నిలిచిపోయింది. నిర్మాణాలు మధ్యలో ఆగిపోయి, కాంట్రాక్టర్లు ప్రాజెక్ట్‌ను వదిలేశారు. బౌద్ధ శిల్పకళను ప్రతిబింబించేలా రూపొందించిన నిర్మాణాలు శిథిలాలుగా మారాయి. 2024లో చంద్రబాబు నాయుడు తిరిగి అధికారంలోకి రావడంతో — జాతీయ శక్తితో — అమరావతికి ఊపిరి పీల్చే అవకాశం దొరికింది.“ఇది కేవలం నిర్మాణ పునఃప్రారంభం కాదు, ఇది భవిష్యత్తు పట్ల కలలు కని, చక్కటి విధానాలతో సిటీని పునర్నిర్మించడమే,” అని ఏపీ రాజధాని అభివృద్ధి సంస్థ (CRDA)లోని ఒక సీనియర్ అధికారికి అభిప్రాయం. ఆగిపోయిన 92 ప్రాజెక్టులు తిరిగి ప్రారంభమయ్యాయి. ఇప్పటివరకు ₹43,000 కోట్ల విలువైన ఒప్పందాలు కుదిరాయి. మొత్తం మంజూరైన ప్రాజెక్టుల విలువ ₹64,000 కోట్లకు పైగా ఉంది. ప్రస్తుతం 3,000 మంది కార్మికులు, 500కి పైగా మిషన్లు పనిలో ఉన్నాయి. వచ్చే వారాల్లో మరెంతో మంది చేరనున్నారు.పౌరపాలనా మరియు పట్టణాభివృద్ధి శాఖ మంత్రి పి. నారాయణ పనులకు గడువుల్ని ఖచ్చితంగా ప్రకటించారు. “మూడు సంవత్సరాల్లో రాజధాని ప్రధాన నిర్మాణం పూర్తిచేయాలని లక్ష్యంగా పెట్టుకున్నాం,” అని తెలిపారు. అసెంబ్లీ, సచివాలయం, హైకోర్టు, GAD టవర్ లాంటి ప్రభుత్వ భవనాలు మొత్తం 1,450 ఎకరాల్లో నిర్మించనున్నారు. “మునుపటి ప్రభుత్వం మూడు రాజధానుల తలంపుతో ఏర్పరచిన నిర్వాకాన్ని సరిచేయడానికి తొమ్మిది నెలల సమయం పట్టింది,” అని ఆయన చెప్పారు.అమరావతి నిర్మాణంతో పాటు మరో ఎత్తుగడగా రైల్వే లైన్, ఔటర్ రింగ్ రోడ్, అంతర్జాతీయ విమానాశ్రయ ప్రణాళికలు కూడా పురోగమిస్తున్నాయి. అమరావతి–విజయవాడ–గుంటూరు మధ్య వృద్ధి చెందుతున్న మెట్రోపాలిటన్ ప్రాంతంగా అభివృద్ధి చేయాలని ప్రభుత్వం సంకల్పించింది. విమానాశ్రయ నిర్మాణం కోసం అవసరమైన భూముల సేకరణకు మరోసారి ల్యాండ్ పూలింగ్ పద్ధతిని అవలంబించబోతున్నారు — ఇది గతంలో నమ్మకంతో సాగింది ..
మే 2న ప్రధాని మోదీ అమరావతి అభివృద్ధికి శంకుస్థాపన చేయనున్న వేళ, ఈ ప్రాజెక్ట్ కేవలం నిర్మాణానికి పరిమితం కాదు. ఇది ఇప్పుడు ఎంతో ఎక్కువ ప్రతీకగా మారుతోంది. చంద్రబాబుకు ఇది నిరంతర దృక్పథానికి గుర్తింపు. రైతులకు ఇది పదేళ్ల క్రితం ఇచ్చిన హామీకి ప్రతిఫలం. రాష్ట్రానికి ఇది సంప్రదాయాన్ని, ఆధునికతను కలబోసిన, బాధ్యతతో కూడిన ఓ ‘స్మార్ట్ రాజధాని’కి అవకాశాన్ని కలిగిస్తోంది.ప్రపంచంలో గ్రీన్ సిటీ ప్రణాళికలకు ఇది మార్గదర్శకంగా నిలవనుంది. పునరుత్పాదక ఇంధనాలపై ఆధారపడే శక్తి వనరులు, నెట్-జీరో ఎనర్జీ బిల్డింగులు, స్థిరమైన నగర రవాణా విధానాలు — ఇవన్నీ అమరావతిని ప్రపంచ పటముపై ఓ నూతన నమూనాగా నిలబెడతాయి. గ్రీన్ ఎనర్జీలో ముందుండే భారత్‌కి ఇది బ్రాండ్‌గా మారుతుంది — ఇది మాటల్లో కాదు, వ్యవస్థల్లోనూ, నిర్మాణాల్లోనూ.శిథిలాల మధ్య బంగ్లాలు శుభ్రం అవుతున్నాయి. వీధి దీపాలు మళ్లీ వెలుగుతున్నాయి. స్టీల్ నిర్మాణాలు మళ్లీ పైకెత్తుతున్నాయి. ఎన్నో విఘ్నాల తర్వాత, అమరావతి మళ్లీ పునర్జీవిస్తోంది — అది నిర్లక్ష్యానికి బదులు నిశ్చయాన్ని చూపించేందుకు. ఆగిపోయిన కలలు మళ్లీ నెరవేరతాయని, అనిశ్చితిలో పడిన రాజధానిని విజ్ఞానంతో, విశ్వాసంతో తిరిగి నిర్మించవచ్చని చాటి చెప్పేందుకు.
అమరావతి… మరోసారి ఉలికిపడుతోంది. ఇది ఈ సారి ఇక ఆగదు