Hyderabad Lakes : హైదరాబాద్లో చెరువులు మాయం

హైదరాబాద్లోని 83శాతం చెరువులు వివిధ రకాలుగా కుంచించుకు పోయాయి. 1967 నుంచి ఇప్పటి వరకు పోల్చితే చాలా వరకు ఆక్రమణకు గురయ్యాయి. తెలంగాణలో గోలుసుకట్టుగా ఉంటే చెరువులు వర్షపు నీటిని చాలా నిల్వ చేసుకుంటాయి. కానీ బ్రిటిష్ కాలం నుంచి ఆ గొలుసు కట్టు చెరువుల విధానం నశిస్తూ వస్తుంది. తాజాగా తీసిన శాటిలైట్ పిక్చర్స్ ఆధారంగా 83 శాతం చెరువులు వాస్తవ విస్తీర్ణం లేకుండా ఉన్నాయని సూచిస్తున్నాయి.
హైదరాబాద్‌లోని నీటి వనరులు పట్టణీకరణకు ఎంతవరకు బలి అయ్యాయో అర్థం అవుతుంది. నెమ్మదిగా వాటి పరిమాణం తగ్గుముఖం పట్టిందని దిగ్భ్రాంతికరమైన ఈ చిత్రాలు చూపిస్తున్నాయి.
వరల్డ్ రిసోర్సెస్ ఇన్‌స్టిట్యూట్ కు చెందిన రాజ్ భగత్ , ఆకాష్ మాలిక్‌ల సహకారంతో 1967 లోని మరియు నేటి దుర్గం చెరువు, మీర్ ఆలం ట్యాంక్ మరియు మూడు ఇతర సరస్సుల నుండి ఉపగ్రహ చిత్రాలను ది న్యూస్ మినిట్ యాక్సెస్ చేసింది.

Also Read : విప్ల‌వం నీడ‌న `గోండుల‌` వ్య‌ధ‌

1967లో దుర్గం చెర్వు 4.7 లక్షల చదరపు మీటర్ల విస్తీర్ణంలో విస్తరించి ఉండగా ఇప్పుడు దాని పరిమాణం 15 శాతానికి పైగా తగ్గి 4 లక్షల చదరపు మీటర్లు మాత్రమే ఉంది. 1967లో హైదరాబాద్ నెహ్రూ జూలాజికల్ పార్క్ పక్కనే ఉన్న మీర్ ఆలం ట్యాంక్ 18.8 లక్షల చదరపు మీటర్లు ఉండగా దాదాపు 23% తగ్గి 2021 నాటికి 14.5 లక్షల చదరపు మీటర్ల పరిమాణానికి తగ్గించబడింది.
గోల్కొండలో ఉన్న చారిత్రక షా హతీమ్ తలాబ్ 58 శాతం తగ్గింది. ఇది 1967లో 3.8 లక్షల చదరపు మీటర్ల విస్తీర్ణంలో ఉండగా ప్రస్తుతం 1.6 లక్షల చదరపు మీటర్లు ఆక్రమించింది. అదే కాలంలో గుర్రం చెరువు 3.3 లక్షల చదరపు మీటర్ల నుంచి 1.5 లక్షల చదరపు మీటర్లకు 55% తగ్గిపోయింది.

Also Read : పశ్చిమ కనుమలను కాపాడుతున్న వీరవనితలు

రామాంతపూర్ చెర్వు 1.2 లక్షల చదరపు మీటర్ల నుండి 20,000 చదరపు మీటర్లకు 83% పైగా తగ్గింపును చూసింది.1989 మరియు 2001 మధ్య, కొన్ని అధ్యయనాల ప్రకారం, నగరం 3,245 హెక్టార్ల నీటి వనరులను కోల్పోయింది, ఇది హుస్సేన్ సాగర్ సరస్సు కంటే దాదాపు 10 రెట్లు ఎక్కువ. ఇండియన్ స్కూల్ ఆఫ్ బిజినెస్‌లోని భారతి ఇన్‌స్టిట్యూట్ ఆఫ్ పబ్లిక్ పాలసీ రీసెర్చ్ డైరెక్టర్ డాక్టర్ అంజల్ ప్రకాష్, దక్షిణ భారతదేశం అంతటా, ముఖ్యంగా తెలంగాణలో ట్యాంక్ మేనేజ్‌మెంట్ సిస్టమ్ సరస్సుల క్యాస్కేడింగ్ వ్యవస్థను కలిగి ఉందని హైలైట్ చేశారు.”ఈ సరస్సులలో 90% కంటే ఎక్కువ కృత్రిమంగా నిర్మించబడ్డాయి. స్థలాకృతిని ఉపయోగించి చెక్కబడ్డాయి. అవన్నీ ఒకదానితో ఒకటి అనుసంధానించబడి ఉన్నాయి. ఏదైనా ట్యాంక్‌లో నీరు నిండిన తర్వాత, అది దిగువ స్థాయిలో ఉన్న ట్యాంకులను నింపి చివరికి బయటకు పోతుంది. వివిధ రాజవంశాలు ఒకే వ్యవస్థను అర్థం చేసుకుని నిర్వహించాయి. బ్రిటీష్ వారు వచ్చినప్పుడు, వారు ఈ వ్యవస్థను బాగా అర్థం చేసుకోలేక కాలువ వ్యవస్థను తీసుకువచ్చారని డాక్టర్ అంజల్ అంటున్నారు.అంతేకాకుండా, హైదరాబాద్‌లో ఐటి బూమ్ సమయంలో స్థానిక రాజకీయ నాయకులు, ల్యాండ్ మాఫియా మరియు బిల్డర్ల కలిసి భూమిని ఆక్రమించారు. వ్యవస్థాత్మకంగా స్వాధీనం చేసుకున్నట్లు డాక్టర్ అంజల్ చెప్పారు. “చిన్న నాలాలు లేదా ఫీడర్ ఛానెల్‌లు పోయాయి. నీటి వనరులు స్వతంత్రంగా మారాయి, మునుపటి పరిస్థితికి భిన్నంగా, అవి పెద్ద ఇంటర్‌కనెక్టడ్ సిస్టమ్‌లో భాగంగా ఉన్నాయి. ఫలితంగా ఈ సరస్సులు నీటిని పీల్చుకునే సామర్థ్యాన్ని కోల్పోయాయని అర్థం అవుతుంది.