Mulayam Singh Yadhav: రాజకీయాల్లో ‘మల్లయోధుడు’ ములాయం!

Mulayam Singh

సమాజ్ వాదీ పార్టీ వ్యవస్థాపకుడు..అతిపెద్ద జనాభా గల రాష్ట్రమై ఉత్తరప్రదేశ్ మాజీ సీఎం ములాయం సింగ్ యాదవ్ కన్నుమూశారు. కొంతకాలంగా ఆయన అనారోగ్య సమస్యలతో బాధపడుతున్నారు. ఇవాళ ఉదయం గురుగ్రామ్ లోని వేదాంత ఆసుపత్రిలో చికిత్స పొందుతూ తుదిశ్వాస విడిచారు. ములాయం సింగ్ సాధారణ రైతు కుటుంబంలో జన్మించారు. యూపీ సీఎం అయ్యేంత వరకు ఆయన ఎంతో మందిని సూర్తిదాయకంగా నిలిచారు. ఆయన పొలిటికల్ కెరీర్ గురించి తెలుసుకుందాం.

సాధారణ రైతు కుటుంబంలో జన్మించి మూడుసార్లు యూపీ సీఎం అయ్యారు. యూపీలోని ఇటావా జిల్లాల్లోని సైఫాయ్ గ్రామంలో జన్మించారు. ములాయం తండ్రి పేరు షుగర్ సింగ్ మరియు తల్లి పేరు మారుతీ దేవి. ములాయం తండ్రి రైతు.ములాయం సింగ్ యాదవ్‌కు కుస్తీ అంటే చాలా ఇష్టం. అతనికి చాలా కుస్తీ పందాలు తెలుసు. ఆయన చక్రం తిప్పడం రంగస్థలం నుండి రాజకీయాల వరకు చాలా ప్రసిద్ధి చెందింది. అతను రాజకీయ రంగంలో ఈ పందెం చాలాసార్లు ఉపయోగించాడు, దీని కారణంగా చాలా మంది అనుభవజ్ఞులు కూడా షాక్ అయ్యారు.

15 సంవత్సరాల వయస్సులో జైలు శిక్ష:
1947లో దేశానికి స్వాతంత్ర్యం వచ్చినప్పుడు, పండిట్ జవహర్‌లాల్ నెహ్రూ ఒక ప్రజాకర్షక నాయకుడు. ఆయనకు వ్యతిరేకంగా దేశంలో సోషలిజం గొంతులు వినిపించడం ప్రారంభమైంది. డాక్టర్ రామ్ మనోహర్ లోహియా దీనికి మార్గదర్శకుడు. 1950లో ఆయన సోషలిస్టు ఉద్యమాలను ప్రారంభించారు. ఈ కాంగ్రెస్ వ్యతిరేక తరంగంలో మూలయం కూడా భాగమయ్యారు. చిన్న వయస్సులోనే ఉద్యమంలోకి అడుగుపెట్టారు.

1954 ఫిబ్రవరి 24న రామ్ మనోహర్ లోహియా కెనాల్ రేట్ ఉద్యమం కూడా యూపీలో అలజడికి కారణమైంది. ఉద్యమాన్ని అణచివేసేందుకు అప్పటి ప్రభుత్వం లోహియాతోపాటు అతని మద్దతుదారులను జైల్లో పెట్టింది. అనంతరం రాష్ట్ర వ్యాప్తంా నిరసనలు ర్యాలీలు నిర్వహించారు. ఇటావా జిల్లాలో కూడా ప్రదర్శనలు జరిగాయి. ఇటావా జిల్లాలో నాథూ సింగ్ , అర్జున్ సింగ్ భదౌరియా ఉద్యమానికి నాయకత్వం వహించారు. ఆ ర్యాలీలో పాల్గొన్న సుమారు రెండు వేల మంది ప్రభుత్వం అరెస్టు చేసి జైల్లో పెట్టింది. అందులో ములాయం సింగ్ యాదవ్ కూడా ఉన్నారు. అప్పటికి ఆయన వయస్సు 15ఏళ్లు మాత్రమే.

నాథూ సింగ్ ములాయం రాజకీయ గురువు:
నాథూ సింగ్ ను ములాయం సింగ్ యాదవ్ కు రాజకీయ గురువు అంటారు. మొదట్నుంచీ ములాయంలో మంచి నాయకుడి లక్షణాలు కనిపించడం…ములాయం కుస్తీ నాథు సింగ్ ను కూడా ఆకట్టుకుంది. ములాయం తన రాజకీయ యాత్రను నాథూ సింగ్ సంప్రదాయ అసెంబ్లీ సీటు అయిన జస్వంత్ నగర్ నుంచి ప్రారంభించడానికి ఇదే కారణం. 1967లో నాథూ సింగ్ యాదవ్ కు టిక్కెట్ ఇప్పించాడు. ములాయం కాంగ్రెస్ సీనియర్ నేతను ఓడించాడు. 28ఏళ్ల వయస్సులోనే ములాయం సింగ్ యూపీలో అత్యంత పిన్న వయస్కుడైన ఎమ్మెల్యేగా ఎన్నికయ్యారు.

ఎమర్జెన్సీలో కూడా ములాయం జైలుకెళ్లారు :
ములాయం సింగ్ యాదవ్ 1975 జూన్ 27న భూవివాదాన్ని పరిష్కరించుకోవడానికి భలేపురా గ్రామానికి వెళ్లినప్పుడు అరెస్టు చేశారు. పంచాయితీ సమయంలో, పోలీసులు గ్రామాన్ని అన్ని వైపుల నుండి చుట్టుముట్టారు. MISA కింద ములాయం సింగ్‌ను అరెస్టు చేశారు. జనవరి 1977 వరకు, ములాయం దాదాపు 18 నెలల పాటు ఇటావా జైలులో ఉన్నారు. ఈ సమయంలో, ములాయం సింగ్ పని అంతా అతని సోదరుడు శివపాల్ యాదవ్ చూశాడు. శివపాల్ యాదవ్ కూడా జైలు నుండి తన సందేశాన్ని మద్దతుదారులకు తీసుకెళ్లే పనిని చేసేవారు.

ములాయం సింగ్ తొలిసారి మంత్రి అయ్యారు   
ఎమర్జెన్సీ తర్వాత ఇందిరా గాంధీకి, కాంగ్రెస్‌కు వ్యతిరేకంగా ప్రతిపక్షాలన్నీ ఏకమయ్యాయి. 1977 ఎన్నికల్లో జనతా పార్టీ పేరుతో కొత్త పార్టీని స్థాపించారు. దేశంలో మొరార్జీ దేశాయ్ ప్రభుత్వం వచ్చాక చాలా రాష్ట్రాల్లో కాంగ్రెస్ ప్రభుత్వాన్ని రద్దు చేశారు. యూపీలో కూడా ఎన్నికలు జరిగి రామ్ నరేష్ యాదవ్ యూపీ సీఎం అయ్యారు. రామ్ నరేష్ కేబినెట్ లో ములాయం సింగ్ యాదవ్ కు కూడా చోటు దక్కింది. రాష్ట్ర సహకార శాఖ మంత్రిగా చేశారు. ఈ విధంగా 1977లో ములాయం సింగ్ యాదవ్ తొలిసారిగా మంత్రి అయ్యారు. రాష్ట్ర సహకార శాఖ మంత్రిగా చేశారు. ఈ విధంగా 1977లో ములాయం సింగ్ యాదవ్ తొలిసారిగా మంత్రి అయ్యారు. దీని తరువాత, 1980 లో, అతను లోక్ దళ్ అధ్యక్షుడిగా ఎన్నికయ్యాడు. తరువాత జనతాదళ్‌లో భాగమైంది. 1982లో ములాయం సింగ్ ఉత్తరప్రదేశ్ లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్‌లో ప్రతిపక్ష నేతగా ఎన్నికయ్యారు.

1989లో ముఖ్యమంత్రి పీఠం 
భూ సంబంధ రాజకీయాలు చేసిన ములాయం సింగ్ యాదవ్‌కు 1989లో ఉత్తరప్రదేశ్ ముఖ్యమంత్రి పీఠం దక్కింది. ములాయం 5 డిసెంబర్ 1989న దేశంలో అతిపెద్ద రాష్ట్రానికి ముఖ్యమంత్రి అయ్యారు. కానీ ములాయం సింగ్ యాదవ్ అధికారం ఎక్కువ కాలం నిలవలేదు. అతని ప్రభుత్వం 24 జనవరి 1991న పడిపోయింది. దీని తరువాత, 1993 అసెంబ్లీ ఎన్నికలలో, ములాయం సింగ్ యాదవ్ కాన్షీరామ్ మాయావతి పార్టీ BSPతో చేతులు కలిపి ముఖ్యమంత్రి అయ్యారు.

1993 డిసెంబర్ 5న ములాయం సింగ్ రెండోసారి సీఎంగా ప్రమాణ స్వీకారం చేశారు. ములాయం ప్రభుత్వం ఐదేళ్ల పదవీకాలాన్ని పూర్తి చేయకపోవడంతో బీఎస్పీ మద్దతు ఉపసంహరించుకుంది. జూన్ 2, 1995న లక్నోలో గెస్ట్ హౌస్ ఘటన జరిగింది. ములాయం ప్రభుత్వానికి మద్దతు ఉపసంహరించుకునేందుకు మిత్రపక్షమైన బీఎస్పీ అతిథి గృహంలో ఎమ్మెల్యేల సమావేశాన్ని ఏర్పాటు చేసింది. సభ ప్రారంభం కాగానే అతిథి గృహంలో ఎస్పీ కార్యకర్తలు తోపులాట సృష్టించారు. గెస్ట్ హౌస్ ఘటన తర్వాత ములాయం ప్రభుత్వం పడిపోయి బీజేపీ మద్దతుతో మాయావతి ముఖ్యమంత్రి అయ్యారు.

బాబ్రీ మసీదు కూలిపోకుండా
రామజన్మభూమి బాబ్రీ మసీదు వివాదం దేశ రాజకీయాలను శాశ్వతంగా మార్చేసింది. ఈ ఉద్యమంలో బీజేపీకి ప్రాణం పేసే పనిచేశారు ములాయం. కరసేవకులు బాబ్రీ మసీదు వైపు కదులుతున్న సమయంలో కఠిన నిర్ణయం తీసుకుని కరసేవకులపై కాల్పులు జరపాలని ఆదేశించారు. ఈ కాల్పుల్లో పలువురు కరసేవకులు మరణించారు. ములాయం సింగ్ చర్యతో బాబ్రీ మసీదును రక్షించింది. కానీ ములాయం హిందూ వ్యతిరేకిగా మారారు. హిందూ మత సంస్థలు ఆయనను ముల్లా ములాయం అని పిలవడం ప్రారంభించాయి. ములాయం , అతని పార్టీ ఈ హిందూ వ్యతిరేక డ్యామేజ్ నుంచి కోలుకోలేకపోయారు. కానీ అతను ముస్లింలో అతిపెద్ద నాయకుడిగా ఎదిగాడు. జనతాదళ్ నుంచి విడిపోయి 1992లో తను సొంతంగా సమాజ్ వాదీ పార్టీని స్థాపించాడు.