First Lok Sabha Election: దేశంలో ఎప్పుడైనా సార్వత్రిక ఎన్నికలు (First Lok Sabha Election) ప్రకటించవచ్చు. రాజకీయ నాయకులంతా తమ తమ సన్నాహాల్లో బిజీగా ఉన్నారు. అయితే దేశంలో మొదటి సార్వ త్రిక ఎన్నికలు జరిగినప్పుడు పరిస్థితి ఎలా ఉందో..? ఈ ఎన్నికలకు ఎలాంటి స న్నాహాలు చేశారో తెలుసా..? నిజానికి బ్రిటిష్ వారి నుంచి దేశానికి స్వాతంత్య్రం వచ్చిన తర్వాత ప్రజాస్వామ్యాన్ని నెలకొల్పేందుకు సార్వత్రిక ఎన్నికల అవసరం ఏర్పడింది. ఇందుకోసం స్వాతంత్య్రం వచ్చిన రెండేళ్లలోనే ఎన్నికల కమిషన్‌ను ఏర్పాటు చేశారు. సుకుమార్ సేన్ 1950 మార్చిలో మొదటి ఎన్నికల కమిషనర్‌గా నియమితులయ్యారు. దీని తరువాత అక్టోబర్ 1951 నుండి ఫిబ్రవరి 1952 వరకు మొదటి సాధారణ ఎన్నికలకు ఓట్లు వేయబడ్డాయి.
భారతీయ సివిల్ సర్వీస్ అధికారి అయిన సుకుమార్ సేన్ 1921లో పశ్చిమ బెంగాల్ ప్రధాన కార్యదర్శిగా ఎదిగారు. తొలి సార్వత్రిక ఎన్నికల నిర్వహణ బాధ్యతను భుజాలపై వేసుకుని అక్కడి నుంచి ప్రధాన ఎన్నికల కమిషనర్‌గా ఢిల్లీకి తీసుకొచ్చారు. దాదాపు 4500 లోక్‌సభ, అసెంబ్లీ స్థానాలకు ఎన్నికలు నిర్వహించడం పెద్ద సవాలుగా మారింది. వీటిలో 499 లోక్‌సభ స్థానాలు ఉన్నాయి. తొలి సార్వత్రిక ఎన్నికల్లో దాదాపు 17 కోట్ల మంది పాల్గొన్నారు. వీరిలో 85 శాతం మందికి చదవడం, రాయడం రాదు. మహిళలు తమ పేర్లను వెల్లడించేందుకు కూడా వెన‌కాడారు. దీంతో ఓటరు జాబితాలో పెద్దసంఖ్యలో మహిళల పేర్లు రాకపోవడంతో వారు ఓటింగ్‌కు దూరమయ్యారు.
Also Read: Agni V – Hyderabad : ‘అగ్ని-5’ మిషన్‌ వెనుక హైదరాబాద్ శాస్త్రవేత్త షీనా రాణి
తొలి సార్వత్రిక ఎన్నికల కోసం దేశవ్యాప్తంగా మొత్తం 2 లక్షల 24 వేల పోలింగ్ కేంద్రాలను నిర్మించామని రామచంద్ర గుహ ‘ఇండియా ఆఫ్టర్ గాంధీ’ పుస్తకంలో రాశారు. 20 లక్షల ఐరన్ బ్యాలెట్ బాక్సులను తయారు చేశారు. వీటిలో 8200 టన్నుల ఇనుమును ఉపయోగించారు. 16500 మందిని ఓటరు జాబితా సిద్ధం చేసేందుకు మాత్రమే ఆరు నెలల ఒప్పందంపై నియమించారు. ఎన్నికలకు దాదాపు 56000 మందిని ప్రిసైడింగ్ అధికారులుగా నియమించారు. అంతేకాకుండా 2 లక్షల 28 వేల మంది ఎన్నికల సహాయకులు, 2 లక్షల 24 వేల మంది పోలీసులను మోహరించారు. ఓటు వేసే విధానాన్ని వివరించేందుకు మాక్ ఎలక్షన్స్ కూడా నిర్వహించారు.
We’re now on WhatsApp : Click to Join
ఆ ఎన్నికల్లో దుర్గమమైన కొండ ప్రాంతాల్లో బ్యాలెట్ బాక్సులను రవాణా చేసేందుకు ప్రత్యేకంగా వంతెనలు నిర్మించారు. ఓటరు జాబితాలను నౌకాదళ నౌకల ద్వారా దీవులకు తరలించారు. ప్రజలు చదువుకోకపోవడం వల్ల బ్యాలెట్ పేపర్‌లో ఓటర్ల పేర్ల ముందు ఎన్నికల గుర్తులను ముద్రించేలా ఏర్పాట్లు చేశారు. వేలికి పూసుకున్న వారం రోజులైనా మాసిపోని సిరాను ఎన్నికల కోసం భారతీయ శాస్త్రవేత్తలు ప్రత్యేకంగా రూపొందించారు. ఎన్నికలు, ఓటర్ల హక్కులను వివరించడానికి దేశవ్యాప్తంగా 3000 సినిమాల్లో డాక్యుమెంటరీని కూడా ప్రదర్శించారు.
సాధారణ ఎన్నికలు 1952లో పూర్తయినప్పటికీ మొదటి ఓటు హిమాచల్ ప్రదేశ్‌లోని చిని తహసీల్‌లో 25 అక్టోబర్ 1951న వేయబడింది. అయితే, జనవరి-ఫిబ్రవరి 1952లో దేశంలోని ఇతర ప్రాంతాల్లో ఓటింగ్ జరిగినందున ఫలితాలను తెలుసుకోవడానికి ఓటర్లు నెలల తరబడి వేచి ఉండాల్సి వచ్చింది. ఆ తర్వాత కేరళలోని కొట్టాయం నియోజకవర్గంలో అత్యధికంగా 80 శాతం ఓటింగ్ జరిగింది. మధ్యప్రదేశ్‌లోని షాడోల్‌లో కనీసం 20 శాతం ఓట్లు పోలయ్యాయి. అయితే నిరక్షరాస్యత ఉన్నప్పటికీ దాదాపు 60 శాతం ఓట్లు పోలయ్యాయి. ఒకప్పుడు భారత ప్రభుత్వానికి వ్యతిరేకంగా స్వాతంత్య్రాన్ని కోరిన హైదరాబాద్ నిజాం మొదటి ఓటు వేయడం అత్యంత విశేషమే.