Karnataka 2023 : కర్ణాట‌క `సంకీర్ణం`కు కాంగ్రెస్ తెర‌! మోడీ,షా గ్రాఫ్ ఢ‌మాల్‌!!

ప్ర‌ధాన మంత్రి న‌రేంద్ర మోడీ గ్రాఫ్ క‌ర్ణాట‌క ఫ‌లితాల‌తో (Karnataka 2023) తెలిసిపోయింది. ఆయ‌న ప్ర‌యోగించిన భ‌జ‌రంగ్ ద‌ళ్ స్లోగ‌న్ విక‌టించింది. ముస్లింల‌కు 4శాతం రిజ‌ర్వేష‌న్ ర‌ద్దు రివ‌ర్స్ అయింది. తిండి నుంచి పాల వ‌ర‌కు ఇస్తామ‌న్నా క‌ర్ణాట‌క ప్ర‌జ‌లు న‌మ్మ‌లేదు. ఉచిత ప‌థ‌కాల ప్ర‌క‌ట‌న ఓట‌ర్ల‌కు ఎక్క‌లేదు. మోడీ, అమిత్ షా(Narendra Modi) ద్వ‌యం జోడీని ఒక ర‌కంగా తరిమికొట్టారు. వాళ్ల వ్యూహాలు ద‌క్షిణ భార‌త‌దేశంలో చెల్ల‌వ‌ని క‌ర్ణాట‌క ప్ర‌జ‌లు ఓటు ద్వారా రుచిచూపించారు.

ప్ర‌ధాన మంత్రి న‌రేంద్ర మోడీ గ్రాఫ్ క‌ర్ణాట‌క ఫ‌లితాల‌తో (Karnataka 2023)

ఎన్నో జిమ్మిక్కుల‌ను మోడీ, షా క‌ర్ణాట‌క ఓట‌ర్ల (karnataka 2023)మీద ప్ర‌యోగించారు. డ‌బుల్ ఇంజ‌న్ స్లోగ‌న్ ఓట‌ర్ల‌కు ప‌ట్ట‌లేదు. ఏఐసీసీ అధ్య‌క్షుడు ఖ‌ర్గే నుంచి సోనియా, రాహుల్, ప్రియాంక‌ల‌ను విమ‌ర్శిస్తూ ప్ర‌చారం చేశారు. కుటుంబ పార్టీ అంటూ కాంగ్రెస్ ను ఎండ‌గ‌ట్టారు. కాంగ్రెస్ ను గెలిపించ‌డం ద్వారా దేశానికి క‌ర్ణాట‌క‌ను దూరం చేయొద్ద‌ని ప‌రోక్షంగా బెదిరించారు. హిందూ స‌మాజాన్ని రెచ్చ‌గొట్టే ప్ర‌య‌త్నం చేశారు. కానీ, ఎక్క‌డా క‌ర్ణాట‌క ప్ర‌జ‌లు భావోద్వేగానికి గురి కాలేదు. ఎక్క‌డ ఓటు వేయాలో, అక్క‌డే వేశారు. కాంగ్రెస్ పార్టీ తిరుగులేని మోజార్టీతో అధికారంలోకి వ‌చ్చేలా ఓట్ల‌ను కుమ్మేశారు.

గ‌త 30ఏళ్లుగా కాంగ్రెస్ పార్టీ

గ‌త 30ఏళ్లుగా కాంగ్రెస్ పార్టీ అధికారంలో స్థిరంగా క‌ర్ణాట‌క‌లో (Karanataka 2023)ఉండ‌లేక‌పోయింది. జేడీఎస్ తో అధికారాన్ని పంచుకోవాల్సి వ‌చ్చింది. అధికారం 2018 ఎన్నిక‌ల్లో వ‌చ్చిన‌ట్టే వ‌చ్చి జారి పోయింది. ఎప్పుడూ ప్ర‌భుత్వాల‌ను మార్చేసే క‌ర్ణాట‌క ఓట‌ర్లు ఈసారి కూడా మార్పు ను కోరుకున్నారు. 1983 తర్వాత, 2004లో రాష్ట్రంలో మళ్లీ చీలిక వచ్చింది. 2004 అసెంబ్లీ ఎన్నికల తరువాత, కర్ణాటకలో BJP 79 స్థానాలతో ఏకైక అతిపెద్ద పార్టీగా అవతరించింది. కాంగ్రెస్ 65 మరియు JD(S) 58 స్థానాలతో ఆ తర్వాత స్థానంలో నిలిచింది. సంకీర్ణ ప్రభుత్వాన్ని ఏర్పాటు చేసేందుకు కాంగ్రెస్, జేడీ(ఎస్) ఒప్పందం కుదుర్చుకున్నాయి. ముఖ్యమంత్రి పదవి కోసం జేడీ(ఎస్) నేత హెచ్‌డీ కుమారస్వామి బేరసారాలు సాగించినప్పటికీ అది కాంగ్రెస్‌ అభ్యర్థి ధరమ్‌సింగ్‌కే దక్కింది.

2018 అసెంబ్లీ ఎన్నికలలో   చీలిక ఆదేశం

19 నెలల తర్వాత, సంకీర్ణం విచ్ఛిన్నం కావడం ప్రారంభమైంది. అప్పుడు JD(S)లో భాగమైన సిద్ధరామయ్యను వేటాడేందుకు కాంగ్రెస్ చేసిన ప్రయత్నం పతనానికి నాంది ప‌లికింది. స్థానిక సంస్థల ఎన్నికల కోసం కాంగ్రెస్ JD(S)తో సంకీర్ణంలోకి రాలేదు. కాంగ్రెస్ మధ్యంతర ఎన్నికలకు వెళ్లాలని యోచిస్తున్నట్లు అప్ప‌ట్లో ఊహాగానాల‌కు తెర‌లేచింది. 19 నెలల పాటు పాలించిన తర్వాత, జేడీ(ఎస్) కాంగ్రెస్‌కు మద్దతు ఉపసంహరించుకోగా, జేడీ(ఎస్) ఎమ్మెల్యేలను గోవాలోని రిసార్ట్‌కు తరలించారు. కొద్ది రోజుల్లోనే కొత్త ప్రభుత్వాన్ని ఏర్పాటు చేసేందుకు బీజేపీ, జేడీ(ఎస్)ల మధ్య కొత్త ఒప్పందం కుదిరింది.

ఒప్పందం ప్రకారం కుమారస్వామి, బీఎస్‌ యడ్యూరప్ప మధ్య ముఖ్యమంత్రి పదవిని సమాన కాలానికి పంచుకోవాల్సి ఉంది. ముఖ్యమంత్రి పదవిలో మొదటి అవకాశం కుమారస్వామికి ఇవ్వబడింది. అదే సమయంలో యడ్యూరప్ప డిప్యూటీగా పనిచేశారు. అధికార-భాగస్వామ్య ఒప్పందంలో భాగంగా, కుమారస్వామి 3 అక్టోబర్ 2007న ముఖ్యమంత్రి పదవి నుండి వైదొలగవలసి ఉంది. కానీ అతను దానిని తిరస్కరించాడు. దీంతో యడ్యూరప్ప, ఆయ‌న‌ పార్టీకి చెందిన మంత్రులందరూ రాజీనామా చేయవలసి వచ్చింది. మరియు అక్టోబర్ 5 న, బిజెపి అధికారికంగా కుమారస్వామి ప్రభుత్వానికి మద్దతు ఉపసంహరించుకుంది. JD(S) మరియు BJP కూటమిని కొనసాగించాలని, యడ్యూరప్పను ముఖ్యమంత్రిని చేయాలని నిర్ణయించుకున్న తర్వాత నవంబర్ 7న కర్ణాటక రాష్ట్రపతి పాలన కిందకు వచ్చింది. యడ్యూరప్ప 12 నవంబర్ 2007న కర్ణాటక ముఖ్యమంత్రిగా ప్రమాణ స్వీకారం చేశారు.JD(S) తన మద్దతును ఉపసంహరించుకోవడానికి ముందు ఏడు రోజుల పాటు అధికారంలో కొనసాగారు.

జేడీ(ఎస్) కాంగ్రెస్‌కు…(Karnataka 2023)

2009లో అప్పటి ముఖ్యమంత్రి బీఎస్‌ యడ్యూరప్పపై (Karnataka 2023) బీజేపీ సీనియర్‌ నేత జనార్దనరెడ్డి తిరుగుబాటు చేశారు. ఆయ‌న ఆదేశాల మేరకు 43 మంది ఎమ్మెల్యేలు రాజీనామా చేసి హైదరాబాద్‌లోని రిసార్ట్‌కు వెళ్లిపోయారు. అయితే రాజీనామాలను ఆమోదించేందుకు యడ్యూరప్ప నిరాకరించారు. ఎమ్మెల్యేలకు కేబినెట్‌ బెర్త్‌లు ఆఫర్‌ చేస్తూ రాజీ కుదిర్చారు. కొన్ని నెలల తర్వాత, యడ్యూరప్ప మళ్లీ సంక్షోభంలో చిక్కుకున్నారు. 18 మంది బిజెపి ఎమ్మెల్యేలు తన ప్రభుత్వానికి మద్దతు ఉపసంహరించుకున్నారు. ఆ సమయంలో బీజేపీ అసమ్మతి ఎమ్మెల్యేలను కుమారస్వామి ఏకతాటిపైకి తెచ్చారని ఆరోపించారు.

2018 అసెంబ్లీ ఎన్నికలలో (Karnataka 2023) చీలిక ఆదేశం వచ్చింది. బీజేపీ 104 మంది సభ్యులతో అతిపెద్ద పార్టీగా అవతరించగా, కాంగ్రెస్ 78, జేడీ(ఎస్) 37 మంది ఎమ్మెల్యేలతో కూటమిగా ఏర్పడ్డాయి. బీజేపీ, కాంగ్రెస్‌-జేడీ(ఎస్‌)లు కలిసి ప్రభుత్వాన్ని ఏర్పాటు చేస్తామని ప్రకటించుకున్నాయి. అయితే కర్ణాటక గవర్నర్ వాజుభాయ్ వాలా బీజేపీని ప్రభుత్వ ఏర్పాటుకు ఆహ్వానించి మే 17న ముఖ్యమంత్రిగా ప్రమాణ స్వీకారం చేయాల్సిందిగా యడ్యూరప్పను కోరారు. బీజేపీని గవర్నర్ ఆహ్వానించడాన్ని వ్యతిరేకిస్తూ కాంగ్రెస్ సుప్రీంకోర్టును ఆశ్రయించింది. 17వ తేదీ అర్ధరాత్రి విచారణ అనంతరం యడ్యూరప్ప ప్రమాణస్వీకార కార్యక్రమంపై స్టే ఇచ్చేందుకు ఎస్సీ నిరాకరించింది.

లింగాయ‌త్ లు బీజేపీకి వ్య‌తిరేకంగా(Karnataka 2023)

ఉదయం 9 గంటలకు, BS యడ్యూరప్ప రాష్ట్ర ముఖ్యమంత్రిగా ప్రమాణ స్వీకారం చేశారు, అయితే తదుపరి విచారణలో SC మే 19 సాయంత్రం 4 గంటలకు బల పరీక్షను ఆదేశించింది. మే 19 సాయంత్రం 4 గంటలకు, యడ్యూరప్ప ఫ్లోర్‌లో “నేను విశ్వాస తీర్మానాన్ని ఎదుర్కోను, నేను రాజీనామా చేయబోతున్నాను` అంటూ ప్ర‌క‌టించారు. కర్నాటకలో (Karnataka 2023) దీర్ఘకాలిక రాజకీయ అస్థిరత మూడు ప్రధాన పార్టీల ఫలితంగా ఉంది. కొన్ని మినహాయింపులను మినహాయించి, రాష్ట్రం స్థిరంగా విచ్ఛిన్నమైన ఆదేశాలను చూసింది. కుల విబేధాలు, స్థానిక నేతల దృఢంగా ఉండడంతో ఏ ఒక్క పార్టీకి మెజారిటీ రావడం కష్టతరంగా మారింది. కానీ, ఈసారి 2004 త‌రువాత స్థిర‌మైన ప్ర‌భుత్వాన్ని ఏర్పాటు చేయ‌డానికి అవ‌స‌ర‌మైన మెజార్టీని ఓట‌ర్లు ఇచ్చారు.

Also Read : Karnataka 2023 : క‌ర్ణాట‌క పీఠంపై కాంగ్రెస్, బీజేపీకి`బోర్డ‌ర్`పార్టీల‌ పోటు

క‌ర్ణాట‌క‌లో (Karnataka 2023) ఒక్క‌లింగ, లింగాయ‌త్, కుర‌బ సామాజిక‌వ‌ర్గాలు బ‌లంగా ఉంటాయి. బీజేపీకి బ‌లంగా లింగాయత్ వ‌ర్గం నుంచి య‌డుయూర‌ప్ప ఉండే లీడ‌ర్. ఆయ‌న్ను ప్ర‌తిసారీ ఉప‌యోగించుకుని వ‌దిలేస్తున్నార‌న్న అభిప్రాయం ఆ వ‌ర్గాల్లో బ‌లంగా నాటుకుంది. దీంతో లింగాయ‌త్ లు బీజేపీకి వ్య‌తిరేకంగా కాంగ్రెస్ కు అనుకూలంగా మారారు. దీంతో ఆ సామాజిక‌వ‌ర్గం బ‌లంగా ఉండే 96 స్థానాల్లో 22 చోట్ల మాత్ర‌మే గెలుచుకోలిగింది. మిగిలిన వాటిని కాంగ్రెస్ కైవ‌సం చేసుకుంది. సీఎంగా ఉన్న బొమ్మై బ‌ల‌హీన‌మైన లీడ‌ర్ గా అక్క‌డి ఓట‌ర్ల‌కు క‌నిపించారు. ఫ‌లితంగా 2004 త‌రువాత స్థిర‌మైన ప్ర‌భుత్వాన్ని ఏర్పాటు చేసేలా కాంగ్రెస్ పార్టీకి ఓట‌ర్లు మ‌ద్ధ‌తుగా నిలిచారు.

Also Read : Karnataka Election Results 2023: కర్ణాటక ఫలితాలపై మోడీని టార్గెట్ చేసిన శివసేన ఎంపీ ప్రియాంక

క‌ర్ణాట‌క సీఎంగా హెచ్ డీ కుమార‌స్వామి ఉన్న‌ప్పుడు 2009 లో సంకీర్ణ ప్ర‌భుత్వం ఎపిసోడ్ ను క‌ర్ణాట‌క ప్ర‌జ‌లు చూశారు. బీజేపీ, జేడీఎస్ మ‌ధ్య జ‌రిగిన రాజ‌కీయ ఘ‌ర్ష‌ణ ప్ర‌భుత్వాన్ని ప‌డేసింది. ఇలాంటి సంక్షోభాల‌ను గ‌త‌ ఐదు దశాబ్దాలలో తొమ్మిదిసార్లు చూసింది. 2006 నుంచి 2019 మధ్య సంభవించిన సంక్షోభాలు ఐదు ప్ర‌ధానంగా ఉన్నాయి.

కర్నాటకలో పూర్తి ఐదేళ్ల పదవీకాలం పూర్తి చేసి తిరిగి ఎన్నికైన ఏకైక ముఖ్యమంత్రి దేవరాజ్ ఉర్స్. 1978 చిక్కమగళూరు ఉప ఎన్నికలో ఎమర్జెన్సీ తర్వాత ఇందిరా గాంధీ రాజకీయ పునరుత్థానానికి ఆయనే రూపశిల్పి.
అయితే, 1979 నాటి ఎమర్జెన్సీ తర్వాత సంజయ్ గాంధీ తిరిగి కాంగ్రెస్ పార్టీలోకి రావడంతో ఉర్స్ , గాంధీ మధ్య సమీకరణం క్షీణించింది. కాంగ్రెస్ పార్టీ త్వరలోనే కాంగ్రెస్ (ఇందిర) మరియు కాంగ్రెస్ (ఉర్స్)గా విడిపోయింది.

నెలరోజుల్లోనే కాంగ్రెస్ (ఐ) అవిశ్వాస తీర్మానం ప్రవేశపెట్టింది. కానీ, ఎక్కువ మంది ఎమ్మెల్యేలు ఉన్న ఉర్స్ మెజారిటీని నిరూపించుకుని అధికారాన్ని కొనసాగించారు. ఎమ్మెల్యేల ఫిరాయింపులు జ‌రగ‌డంతో తిరిగి 1980లో బలపరీక్షను కోరింది. ఆనాటి ముఖ్యమంత్రి ఉర్స్ తన రెండవ టర్మ్‌లో అధికారాన్ని కోల్పోయారు. ఆయన స్థానంలో కాంగ్రెస్ (ఐ) నేత గుండూరావు పదవీకాలం పూర్తి చేశారు.

1983లో విఫలమైన వేట ప్రయత్నం

కర్నాటకలో మొదటి సంకీర్ణ ప్రభుత్వం 1983లో ఏర్పాటైంది. జనతా పార్టీ క్రాంతి రంగా (దేవరాజ్ ఉర్స్చే తేబడిన పార్టీ) , BJPతో చేతులు క‌ల‌ప‌డం ద్వారా సంకీర్ణ ప్రభుత్వానికి రామకృష్ణ హెగ్డే ముఖ్యమంత్రి అయ్యారు. 1984లో ఇందిరాగాంధీ హత్యానంతరం రాజీవ్ గాంధీ నాయకత్వంలో జరిగిన సార్వత్రిక ఎన్నికల్లో కాంగ్రెస్ విజయం సాధించింది. కర్ణాటకలో కూడా 28 స్థానాలకు గానూ కాంగ్రెస్ 24 స్థానాల్లో విజయం సాధించింది. నైతిక బాధ్యత వహిస్తూ రామకృష్ణ హెగ్డే ప్రభుత్వాన్ని రద్దు చేసి మళ్లీ ఎన్నికలకు పిలుపునిచ్చారు. 1985లో జరిగిన అసెంబ్లీ ఎన్నికల్లో భారీ మెజారిటీతో జనతా పార్టీని అధికారంలోకి తీసుకొచ్చారు. హెడ్గే ముఖ్యమంత్రిగా కొనసాగారు.

ఆంధ్రప్రదేశ్‌లో రాజకీయ సంక్షోభం ఏర్పడిన తరువాత, అప్పటి ముఖ్యమంత్రి ఎన్‌టి రామారావు తన ప్రభుత్వాన్ని కాపాడుకోవడానికి హెడ్గే సహాయం కోరారు. ఆ తర్వాత టీడీపీ ఎమ్మెల్యేలను కర్ణాటక నుంచి మైసూరు, బెంగళూరులోని రెండు రిసార్ట్‌లకు తరలించారు. తర్వాత ఫ్లోర్ టెస్ట్ లో రామారావు విజయం సాధించారు.1988లో అవినీతి ఆరోపణలు రావడంతో ముఖ్యమంత్రి పదవికి రామకృష్ణ హెడ్గే రాజీనామా చేశారు. ఆయన స్థానంలో జనతా పార్టీ సీనియర్ నేత ఎస్‌ఆర్ బొమ్మైని నియమించారు.

Also Read : Karnataka Results: తెలంగాణలో కర్ణాటక రిజల్ట్స్ రిపీట్.. గెలుపుపై రేవంత్ ధీమా

సెప్టెంబరు 1988లో, జనతా పార్టీ లోక్‌దళ్‌లో విలీనమై జనతాదళ్‌గా ఏర్పడింది. అయితే, 1988 సెప్టెంబరులో, పార్టీకి చెందిన ఒక శాసనసభ్యుడు త‌న‌తో ఉన్న 19 మంది ఎమ్మెల్యేలు ప్రభుత్వానికి మద్దతు ఉపసంహరించుకున్నారని అప్పటి కర్ణాటక గవర్నర్ పి వెంకటసుబ్బయ్యకు లేఖ ఇచ్చారు. ప్రభుత్వాన్ని నడిపేంత మెజారిటీ బొమ్మై ప్రభుత్వానికి లేదని గవర్నర్ రాష్ట్రపతికి నివేదిక పంపారు. అనంతరం ఏడుగురు ఎమ్మెల్యేలు లేఖకు దూరంగా ఉండి మెజారిటీ నిరూపించుకునేందుకు అవకాశం ఇవ్వాలని బొమ్మై కోరారు. అయితే ఆయన ప్రభుత్వాన్ని గవర్నర్‌ రద్దు చేశారు.ఇది ప్రసిద్ధ ఎస్ఆర్ బొమ్మై వర్సెస్ యూనియన్ కేసుకు దారితీసింది.

1994లో చెప్పుల దాడి
1994లో, జనతాదళ్ మెజారిటీ సాధించిన తర్వాత, ముఖ్యమంత్రిని ఎన్నుకోవడానికి శాసనసభ్యుల సమావేశాన్ని పిలిచారు. ఈ సమావేశంలో మాజీ ముఖ్యమంత్రి రామకృష్ణ హెడ్గేపై పార్టీ కార్యకర్త ఒకరు పాదరక్షలతో దాడి చేశారు.
ఆ తర్వాత జరిగిన సమావేశాల్లో దేవెగౌడను ముఖ్యమంత్రిగా పార్టీ ఎన్నుకుంది.